In je boeken is het geweld zeer expliciet en tot in de smerigste details beschreven. Wil je daar iets mee zeggen?
‘In mijn boeken wil ik juist de nadruk leggen op de liefde die mensen voor elkaar hebben, en de schoonheid van de wereld. Om te weten hoe die zonnige kant van het leven eruitziet, moet je ook weten hoe de schaduwzijde is. Dit wil ik onderzoeken door geweld centraal te stellen.’
Wat is de betekenis van geweld?
‘Geweld toont aan dat onze wereld betekenis heeft. Mensen hebben elkaar lief. Als een naaste wegvalt, heeft dat een enorme impact. Op mijn website heb ik een biografie geschreven waarin ik heel liefdevol over mijn ouders vertel. Ze hadden niet veel geld, maar hebben altijd goed voor me gezorgd. Stel je nou eens voor dat een van hen door geweld uit mijn leven zou zijn weggerukt. Dat zou vreselijk zijn!’
[quote]’Om te weten hoe die zonnige kant van het leven eruitziet, moet je ook weten hoe de schaduwzijde is. Dit wil ik onderzoeken door geweld centraal te stellen.'[/quote]
Gaat de gewelddadige fantasie van een schrijver verder dan de werkelijkheid?
‘Nee, integendeel. Een tijd geleden werd een boek gerecenseerd, The girl next door. Daarin werd een moeder opgesloten en vervolgens uitgebreid mishandeld, gemarteld en vermoord. Het was een vreselijk verhaal. Het bleek niet verzonnen, maar op de realiteit te zijn gebaseerd. En sterker nog: de realiteit was erger. Het boek is gekuist omdat men het anders ongeloofwaardig zou vinden. Hetzelfde zie je in extreme zaken, zoals Fritzl, de Oostenrijker die zijn dochter 24 jaar lang opsloot en misbruikte. Zoiets kan een schrijver nooit verzinnen.’
Waarom vervallen sommige mensen tot geweld, denk je?
‘Geweld is een keuze. Al op de basisschool kies je of je de pester wordt of de gepeste. Zo komen er veel keuzemomenten in je leven langs.’
Maar soms kies je toch niet voor een rol? Iemand die in zijn jeugd is misbruikt, is voor het leven getekend…
‘Dat blijkt erg mee te vallen. Onderzoek heeft aangetoond dat de meeste mensen die als kind misbruikt zijn, als volwassene goede, brave burgers worden. Een enkeling vervalt in extreem gedrag, maar volgens mij kiest hij daar ook bewust voor.’
Slechts weinig mensen vervallen tot geweld. Is geweld moeilijk?
‘Zeker, ook voor deze mensen. Zelfs voor soldaten is het moeilijk. Op een slagveld, als ze hun vijanden tegenover zich hebben staan, schieten soldaten vaak bewust mis. Ondanks alles zien ze namelijk mensen tegenover zich, geen vijanden.’
[quote]’Geweld is een keuze. Al op de basisschool kies je of je de pester wordt of de gepeste. Zo komen er veel keuzemomenten in je leven langs.'[/quote]
Zelfs soldaten kunnen niet moorden?
‘Moorden kan je alleen als je een steekje los hebt – of als je uit jezelf treedt van woede. Wraak is voor ‘normale’ mensen soms nog wel een reden tot moord.’
Wat vindt je vriendin van al die gewelddadige taferelen in je boeken?
‘Die vindt het vreselijk! Ze houdt ook totaal niet van mijn boeken. Maar ik vind dat niet erg, ik veroordeel haar daar niet om. Ze las alleen mijn eerste boek, dat vond ze een vervelende ervaring, maar ook een hele intense. Dat laatste, daar gaat het mij toch om. Ik wil dat mijn boeken mensen door elkaar schudden, dat ze echt iets overkomt. Wát die ervaring ook is, maakt me dan niet veel meer uit.’
Je schrijft voor de ervaring van de lezer?
‘De meeste lezers lezen om zich in een fictieve wereld te verplaatsen. De schrijver kan ze vooral op hun gevoel aanspreken. Een schrijver krijgt betaald voor een gevoel dat hij in letters concretiseert. Dan kan hij dat maar beter zo goed mogelijk doen.’
Ben je goed?
‘Haha, niet zo goed als bijvoorbeeld Hemingway. Het niveau dat hij in zijn boeken haalde, daar kom ik nooit aan… Maar dat geeft niets, zolang ik tevreden ben, schrijf ik.’
Is dat moeilijk, tevreden zijn?
‘Het is vooral moeilijk omdat je met twee tegenstrijdige krachten werkt: enerzijds twijfel je constant aan jezelf, want de lat ligt erg hoog, en anderzijds ben je als schepper van een eigen wereld behoorlijk arrogant. Ergens in het midden moet je zitten om er een goed boek uit te laten komen.’
[quote]’Ik ben als schrijver totaal onbelangrijk. Als recensenten mijn boek negatief beoordelen vind ik dat niet erg, als ze míj maar niet negatief beoordelen. Zoals ik al zei, ik veroordeelde mijn vriendin niet, ondanks dat ze mijn boek vreselijk vond – ik veroordeel namelijk niemand. Maar wil ook niet veroordeeld worden.'[/quote]
Wat is voor je belangrijk in de ontvangst van je boeken?
‘Het moet om de boeken zélf gaan. Ik ben als schrijver totaal onbelangrijk. Als recensenten mijn boek negatief beoordelen vind ik dat niet erg, als ze míj maar niet negatief beoordelen. Zoals ik al zei, ik veroordeelde mijn vriendin niet, ondanks dat ze mijn boek vreselijk vond – ik veroordeel namelijk niemand. Maar wil ook niet veroordeeld worden. Het heeft toch ook geen zin de schrijver te bekritiseren? Dan kun je net zo goed zeggen: ik lees zijn boeken niet, want de schrijver is dik.’
Dat is inderdaad een onzinnig argument.
‘Helaas gebruiken recensenten soms onzinnige argumenten om een boek te bekritiseren. Of nog erger: ze presenteren hun mening als ‘de waarheid’. Dat moeten ze niet doen. Mijn boeken staan op zichzelf en moeten zo gelezen worden. De naam op de kaft is alleen belangrijk als mensen opnieuw zo’n boek willen lezen, omdat ze het vorige goed vonden.’
[styled_box title=”This is title”]Cody McFadyen, In het duister, Uitgeverij A.W. Bruna, ISBN 978 90 229 9358 3 (€ 19,95)
