Zeventigers Jude, Wendy, Adele en Sylvie kennen elkaar al zo’n veertig jaar lang. Als Sylvie overlijdt, komen de andere drie bij elkaar om haar strandhuis uit te ruimen. Scherp, nietsontziend, maar toch met humor ontleedt de Australische Charlotte Wood in Het weekend een levenslange vriendschap die uit elkaar dreigt te spatten.
Door Mirjam Mulder
Via Zoom biecht ik aan de auteur op dat een boek me zelden zo oncomfortabel heeft gemaakt. Was dat een veelvoorkomende reactie? ‘Ik kreeg een interessante verscheidenheid aan reacties,’ zegt Wood. ‘Veel oudere vrouwen vonden het fantastisch, ze zeiden dat ze zich door dit boek gezien en begrepen voelden. Sommige jongere vrouwen daarentegen zeiden: “O, het is zo eng, dat ouder worden!” Dat is niet iets waar je vaak aan denkt als je jong bent. Dat was voor mijzelf ook de reden waarom ik dit boek wilde schrijven. Mijn ouders zijn beiden overleden toen ze in de vijftig waren, en ik denk dat ik daarom altijd heb verondersteld dat ik ook niet ouder dan dat zou worden. Maar nu ik die leeftijd heb bereikt, ben ik helemaal niet klaar om jong te sterven! Daarom wilde ik proberen om me mijn toekomstige ik voor te stellen, het goede en het slechte. Wie wil ik zijn als ik ouder ben?’
Aan de beurt
De drie vrouwen in Het weekend zijn dan wel oud, maar geenszins klaar met het leven. Wood: ‘In films en boeken worden ouderen vaak op een heel statische manier afgebeeld; ze blikken vaak alleen maar terug op het verleden, lijken niet echt een urgentie te hebben om te leven. Als ik om me heen kijk naar de oudere mensen die ik ken, dan zie ik dat helemaal niet terug. Zij zijn vaak nog heel actief betrokken met de wereld, evenveel als ik. Dus ik wilde dat beeld van oude mensen die al hebben geaccepteerd dat het leven voorbij is bijstellen.’
Sinds ze vijf jaar geleden aan het boek begon, heeft ze daar al wel wat verbeteringen in gezien. ‘Er zijn bijvoorbeeld steeds meer actieve ouderen in films. Ik denk dat dat komt doordat vrouwen steeds meer betrokken raken in filmproductie, bijvoorbeeld oudere actrices die nu hun eigen show hebben. Dat kon in vorige generaties gewoon nog niet. Daarom wilde ik ook over deze generatie oudere vrouwen schrijven: zij lijken de eerste te zijn die met hetzelfde soort pensioengerelateerde problemen te maken hebben als mannen. En dus zijn de vrouwen in dit boek vrij machtig in hun professionele levens, en denken nog steeds dat ze evenveel te bieden hebben op dat gebied. Daarom zijn ze woedend, als ze merken dat de maatschappij zegt: “Jij hebt je beurt gehad, het is tijd om aan de kant te gaan.” Voor de feministen van die generatie voelt het denk ik alsof ze pas net begonnen zijn, omdat ze zo hard hebben moeten vechten om in hun werk dezelfde rechten en kansen te krijgen die mannen hadden. Dus dat willen ze nog niet laten gaan.’
Hobbels
Doordat het perspectief afwisselt tussen de drie vrouwen, krijgen we de onderlinge verhoudingen mee. De commanderende Jude, de kinderlijke Adele, de verstrooide Wendy. Met elke lade die ze uitmesten, en elke vuilniszak die ze naar buiten gooien, komt er meer oud zeer naar boven. Wood: ‘Ik wilde onderzoeken hoe de manier waarop we onszelf zien niet per se de manier is waarop andere mensen ons zien. En dat we daarin soms ook onbewust wreed tegen elkaar kunnen zijn, zeker in een erg lange vriendschap zoals deze.’
De vraag of zo’n lange vriendschap van veertig jaar überhaupt mogelijk is, was voor Wood het vertrekpunt van het boek: ‘Kun je een vriendschap echt voor zo lang in leven houden, zonder dat het een statisch iets wordt? Op een gegeven moment heb je het gevoel dat je elkaar zo goed kent – deze drie vrouwen zijn op dit punt haast als zussen voor elkaar – dat die intieme kennis soms ook beperkend kan zijn voor de ander. Dat de een denkt: “Doe niet zo raar, ik ken jou, zo ben jij niet.” In plaats van echt naar elkaar te luisteren en te denken: “O, misschien is ze veranderd, misschien heb ik iets over het hoofd gezien.”’
Gedurende het verhaal krijgen we mondjesmaat informatie mee over dingen die in het verleden van de vriendinnen zijn gebeurd. Zo was er een periode van een paar jaar dat Jude niet met de anderen sprak. Nu is dat zo lang geleden dat ze nauwelijks meer herinneren waar dat om ging. ‘Er gebeuren zoveel dingen in een lange levensspanne, dat kon ik me niet voorstellen toen ik twintig was,’ licht Wood toe. ‘Gewoon het drama van het leven; mensen die ziek worden, sterven, gaan scheiden. Allemaal dingen die op het moment allesverwoestend lijken, maar die je vervolgens een plek geeft. En dan worden het slechts hobbels op de weg van je leven.’
Charlotte Wood, Het weekend, vertaling: Ireen Niessen, Uitgeverij Ambo|Anthos, 256 pagina’s (€ 21,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2021.
Interesse? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
