Heeft u een partner met rood haar, dat u er zo’n mooie ode over hebt geschreven?
‘Nee, mijn vrouw moet het – net als ik – doen met een onduidelijke peper-en-zoutkleur.’
Had u in dat geval ooit een roodharig vriendinnetje?
‘Dat wel. En dat blijft voor altijd een mooie herinnering, om te koesteren. Nee, details weet ik niet meer, behalve haar geweldige rode haar en de aantrekkingskracht die ze op mij uitoefende. Daarbij bleek de vlieger “bezit van de zaak is het eind van ’t vermaak” op te gaan.’
Het moet wat u betreft een verlangen naar het onbereikbare blijven?
‘Ja, een bekoring – vandaar de ondertitel – die op een afstand misschien wel prettiger is.’
Een bekoring die, zo schrijft u, voortkomt uit een gebrek…
‘Rood haar is het resultaat van een kapot gen. Normaal gesproken zorgt een gen voor zwarte kleurstof. Heb je er veel van,dan heb je zwart of donkerbruin haar, heb je er weinig van dan heb je blond haar. Als het gen kapot is, komt er rossig haar, peenhaar, dieprood of koperrood haar tevoorschijn.’
Hoe kan zo’n kapot gen ontstaan?
‘In Afrika overleefden alleen mensen met veel zwarte kleurstof, dus zwart haar en een donkere huid. Anders kreeg je huidkanker. Toen mensen 50.000 jaar geleden over de wereld uitzwierven werd een lichtere huid- en haarkleur niet meer afgestraft door de felle zon, en ontstond er variatie – en een genetische afwijking die geen nadeel opleverde, en daarom bleef.’
En die voor rood haar zorgt?
‘Dat niet alleen, het is een compleet plaatje van doorzichtige wenkbrauwen, een bleke huid, sproeten en tepels als het neusje van een pasgeboren muis. En terwijl “gewone” vrouwen al mysterieus zijn, is een roodharige vrouw mysterieus in het kwadraat.’
Ik las een vergelijking met de kat?
‘Mark Twain zei: “Gewone mensen stammen af van apen, roodharigen stammen af van poezen.” De (voor)oordelen over poezen en roodharigen zijn dezelfde: mysterieus, dubbele bodem, een mix van onweerstaanbare aantrekkingskracht en waarschuwing om afstand te houden. Net als een vuurtoren: een schip op volle zee weet niet of het nu een signaal is dat daar een veilige haven ligt, met cafés en gezelligheid, of een waarschuwing voor gevaarlijke klippen.’
Roodharigen zijn gewild?
‘Bij een deel van de mensen zeker. Veel mannen hebben fantasieën over roodharige vrouwen, vanwege die uitstraling, en het is zelfs daarom dat veel schilders, als ze een femme fatale op het doek brachten, voor een roodharige vrouw kozen. Evolutionair lijkt het van geen enkel voordeel, maar het werkt als een magneet.’
Hoe zit dat?
‘De natuur is soms speels. Pauwen hebben een enorme staart die totaal nutteloos is en zelfs in de weg zit, maar hoe groter de staart, hoe groter de aantrekkingskracht op de andere pauwen, dus hoe meer kindjes er komen. Op dezelfde manier is rood haar een bijzondere aantrekkingskracht voor velen.’
Maar: rood haar lijkt uit te sterven?
‘Nee, rood haar duikt vaak onder. Omdat het een kapot gen is, wordt het alleen geactiveerd in bepaalde gevallen. Meestal houdt het gen zich generaties lang schuil, zoals een veenbrand, om af en toe op te duiken. Prachtig.’
Midas Dekkers, Rood, een bekoring, Uitgeverij Contact, ISBN 978 90 254 3577 6 (€ 19,95)
Rood is er ook als luisterboek.
