Het verhaal van Styx begint op het kantoor van uitgever Joost Nijsen. Hij heeft Peter Pontiacs grafische roman Kraut uitgegeven en informeert bij hem naar het onderwerp van zijn volgende boek. Aarzelend antwoordt de kunstenaar: ‘Eh… over de dood?’’
Pontiac geeft het moment weer in een mooie paginagrote tekening. Deze wordt direct gevolgd door een tweede tekening, die min of meer het spiegelbeeld van de eerste is. Dit keer zit Pontiac aan tafel zit met zijn broer (die ook Joost heet), die de treffende vraag stelt: ‘Ben je niet bang dat je daarmee de dood oproept?
Het idee voor een nieuw boek was geboren, maar het was de confrontatie met zijn eigen sterfelijkheid die ervoor zorgde dat Peter Pontiac er daadwerkelijk aan zou beginnen. Enkele jaren geleden bleek dat hij ongeneeslijk ziek was en daarmee begon zijn gevecht tegen de dood. Vastbesloten om Styx nog tijdens zijn leven af te maken pakte Pontiac de draad weer op. Om de handen vrij te hebben om volledig met het boek bezig te zijn, startte hij in 2014 een crowdfunding-actie die in recordtijd het benodigde bedrag opleverde.
Helaas verloor hij het gevecht tegen de dood. Peter Pontiac stierf in januari van dit jaar en het boek dat nu voor me ligt is onvoltooid. Maar wat is het een schitterende onvoltooide geworden. Pontiac bouwde het verhaal over zijn confrontaties met de dood en met zijn eigen ziekte op rond de katholieke kruiswegstaties, afbeeldingen die veelvuldig terug zijn te zien in katholieke kerken, en die de gang van Jezus met het kruis naar Golgotha verbeelden. Hier is het de dood die met de auteur van het boek meeloopt.
Styx, zoals het nu in de winkel ligt, bestaat uit twee delen en een intermezzo. Het eerste deel bestaat uit de voltooide pagina’s, die prachtig en gedetailleerd zijn. Hierna zijn de geschetste pagina’s te zien die af waren. Daarbij valt op dat de tekeningen van de kruisgang al grotendeels voltooid waren. In het intermezzo geeft Pontiacs broer Joost Polmann toelichting bij het verhaal en de invloeden die erin terug te vinden zijn. Deel twee is verrassend. Het bevat een selectie uit de e-mails die Peter Pontiac in de laatste jaren van zijn leven stuurde naar mensen die hem dierbaar waren. Het zijn ironische, vaak schrijnende beschrijvingen van zijn ziekteverloop, doordrenkt met zwarte humor en geïllustreerd met schetsen voor zijn laatste boek. Met deze teksten ontdekken we dat Peter Pontiac niet alleen een groot tekenaar, maar ook een heel goede schrijver was.
En zo heeft Peter Pontiacs laatste werk op een voorbeeldige manier vormgegeven de weg gevonden naar de boekhandel. Styx is het indrukwekkende testament van een van de grootste grafische vertellers van Nederland.
Boekgegevens
Peter Pontiac, Styx, of: de zesplankenkoorts, Uitgeverij Podium, ISBN 978 90 575 9641 4 (€ 29,50)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2015.
