De films Psycho, The Silence of the Lambs en The Texas Chain Saw Massacre zijn gebaseerd op het leven van de Amerikaanse seriemoordenaar Ed Gein. Ed Gein kleedde zich in de gelooide huid van zijn moeder, haalde graven leeg om een riem van vrouwentepels te maken en gebruikte schedels als drinkbeker.
De levensstijl van Ed Gein leverde auteur Thomas Harris meer succes op dan de moordenaar zelf. Hij schreef immers onder meer The Silence of the Lambs (1988), Hannibal (1999) en, dit jaar verschenen als boek én als film, Hannibal Rising, over de voorgeschiedenis van de intelligente seriemoordenaar. De werkelijkheid wordt tot boek, het boek wordt verfilmd. Andersom kan ook. In Moordscène is Hollywood de bron van inspiratie voor een seriemoordenaar. Een videotheekbezoeker huurt de film Psycho. Hij ontdekt dat de beroemde douchescène (vrouw – douchegordijn – mes – gil – bloed) door een nieuwe opname is vervangen. De detectives Kevin Byrne en Jessica Balzano gaan achter de seriemoordenaar aan. De aanwijzingen die ze vinden, blijken een verband te hebben met het verleden van Kevin Byrne zelf.
[dropcap]Seriemoordenaar ben je wanneer je ten minste twee slachtoffers maakt op duidelijk verschillende momenten. De manier waarop is vaak dezelfde en lust speelt niet zelden een belangrijke rol. Nou is dat, zoals de handel en wandel van Ed Gein al toont, niet de meest alledaagse vorm van lust. In De zevende doodzonde (=hoogmoed) worden slachtoffers in paren vermoord. Er is geen aanwijzing, verband of motief, behalve dan dat de lijken worden aangetroffen in perverse situaties. Abby, voormalig echtgenote van een van de slachtoffers, vormt de enige aanwijzing voor rechercheur Reuben Montoya. Ze is er altijd bang voor geweest dat ze net als haar moeder krankzinnig zou worden, dus of ze helemaal te vertrouwen is… De jacht op de moordenaar wordt een race tegen de klok.[/dropcap]
[dropcap]Film, fictie en feit volgen en vormen de gruwelijke werkelijkheid. Kort na de affaire Dutroux werd België geconfronteerd met de activiteiten van seriemoordenaar dominee Adras Pandy. Hij was gezinshoofd van de Hongaarse familie Pandy, wonende in de Brusselse gemeente Sint-Jans-Molenbeek. Tussen 1985 en 1989 vermoorde hij samen met zijn dochter Agnes zes gezinsleden. De moorden werden gepleegd om de incest die hij had met zijn dochters geheim te houden. Lichamen werden uiterst accuraat in zuur opgelost en via een rioolputje weggespoeld. Niet-oplosbare delen eindigden tussen het slachtafval van het Anderlechtse slachthuis. Samen met haar vader was Agnes Pandy verantwoordelijk voor de gruwelijkheden. Vanuit haar perspectief schreef Jeroen Wils de psychologische true crime-thriller In de naam van de vader.[/dropcap]
‘(…) Ik volg mijn moeder op de keldertrap naar beneden. Mijn rechterhand omklemt het pistool onder mijn rok. Ze moet eraan. Ik voel niets, ik voer uit. Het is een goed schot, loodrecht in de nek. Even blijft ze nog rechtop staan. Dan dondert ze naar beneden, onder aan de trap blijft ze gorgelend liggen. (…) Vader, mijn dominee, die beneden staat, knikt goedkeurend en ritst haar keel open. Wat volgt is een roes van herkenbare handelingen. Het uitbenen, versnijden en oplossen van de overschotten, we deden het al zo vaak. (…)
[dropcap]Seriemoordenaars kennen we ook in Nederland. We hebben onze eigen ‘Goeie Mie’ of de ‘Leidse Gifmengster’. Goeie Mie werd eind negentiende eeuw veroordeeld voor de moord op 27 mensen. Ze deed arsenicum in het eten of drinken van personen voor wie ze een uitvaartverzekering had geregeld. Willem van Eijk staat bekend als ‘het beest van Harkstede’. In 1975 werd hij veroordeeld tot achttien jaar cel met tbs. Na zijn vervroegde vrijlating vermoordde hij tussen 1993 en 2001 nog eens drie vrouwen. Hij belandde weer achter de tralies en Sytze van der Zee zocht hem op. Een lange serie interviews leidde tot het boek Anatomie van een seriemoordenaar. Van der Zee had zich trouwens al eerder in het verschijnsel van de seriemoordenaar verdiept. Zuidwal is het op feiten gebaseerde relaas van een sadistische psychopaat en van twee rechercheurs die worden geconfronteerd met het absolute kwaad. Een elfjarig meisje verdwijnt. Vier dagen later wordt haar lichaam gevonden in de duinen. Het spoor leidt naar een dertigjarige man…[/dropcap]
Wie zich wetenschappelijk verder wil verdiepen in het fenomeen van de seriemoordenaar, kan terecht bij Dossier seriemoordenaars. Harold Schechter, hoogleraar literatuur aan het Queens College in New York, brengt de geschiedenis van de seriemoorden in beeld en onderscheidt verschillende types moordenaar, zoals psychopaten, moordenaarsechtparen, en kannibalen. Hij beschrijft een groot aantal geruchtmakende moorden, inclusief motieven en methodes. Na bestudering van de tot de verbeelding sprekende cases kunt u gelijk zelf aan de slag – met het volgende boek natuurlijk.
Boekgegevens
Richard Montanari, Moordscène, Uitgeverij A.W.Bruna, ISBN 978 90 229 9231 9 (€ 19,95)
Lisa Jackson, De zevende doodzonde, The House of Books, ISBN 978 90 443 1737 4 (€ 16,90)
Jeroen Wils, In de naam van de vader, Uitgeverij Manteau, ISBN 978 90 223 1956 7 (€ 18,95)
Sytze van der Zee, Zuidwal, De Bezige Bij, ISBN 9789023410485 (€18,90)
Sytze van der Zee, Anatomie van een seriemoordenaar, De Bezige Bij, ISBN 9789023418948 (€ 18,90)
Harold Schechter, Dossier seriemoordenaars, De Fontein, ISBN 9789026121999 (€ 19,95)
