Vanaf de eerste pagina van Oogcontact laat auteur Fergus McNeill er geen twijfel over bestaan: zakenman Robert Naysmith is een moordenaar. In zijn vrije tijd speelt hij een luguber spel. Hij kiest een tijdstip en de eerste die hem vanaf dat moment aankijkt, gaat eraan.
Na 24 uur respijt gaat Naysmith op zoek naar zijn slachtoffer. Wanneer hij het doelwit weer heeft gevonden, gaat hij op zo’n secure manier te werk dat hij vrijwel geen sporen achterlaat voor de politie. Na een uitgekiende zoektocht en daaropvolgende moord, een proces dat McNeill ijzingwekkend nauwkeurig beschrijft, zet Naysmith zijn perfectionistische eigenschappen opzij en geeft hij zich over aan zijn oerinstincten: ‘De vervoering was zo intens dat hij het wel wilde uitschreeuwen. De macht, het volstrekt verslavende gevoel van pure, nauwelijks te bevatten macht. Hij was onoverwinnelijk.’
Die macht is Naysmiths drijfveer, en niet alleen tijdens zijn ‘spel’. Zo is er zijn relatie met Kim die zich, tot plezier van Naysmith, vol onderdanigheid gedraagt, zowel op seksueel als relationeel gebied. Zij heeft echter geen idee van de macabere geheimen die haar vriend voor haar verborgen houdt.
Door de complete willekeur waarmee Naysmith zijn slachtoffers uitzoekt, staat de politie voor een raadsel. Totdat inspecteur Graham Harland op de zaak wordt gezet en een verband tussen de verschillende moordzaken ontdekt.
[quote]Is hij alleen een monster, of bezit hij ook nog een greintje menselijkheid?[/quote]
Helaas laat McNeill het onderzoek snel naar de achtergrond verdwijnen. Hij legt de focus op Harlands privéproblemen, die tot uiting komen in woede-uitbarstingen en depressies: ‘de afschuwelijke, verstikkende woede die zijn schedel leek te splijten raakte hij niet kwijt. Hij wilde dat het ophield, maar wist dat het niet zou stoppen.’
De onthulling van de traumatische gebeurtenis die Harland gevormd heeft tot wie hij is, is echter weinig verrassend. Bovendien heeft de norse politieman te veel weg van de grauwe detectives met een gouden hart die we al voorbij zagen komen in Scandinavische politieseries als The Killing en The Bridge. Wel werkt Harland goed als tegenpool van het karakter van Naysmith. Waar Harland spontaan in woede kan uitbarsten, houdt Naysmith zijn emoties altijd onder controle. Deze moordenaar heeft een hekel aan onbeleefdheid en besteedt veel aandacht aan zijn relaties met anderen. Met behulp van deze relaties maakt McNeill een mens van een monster en kiest hij ervoor een interessanter, complexer karakter neer te zetten. Naysmith heeft weldegelijk een hart: naarmate hij steeds meer van Kim gaat houden, moet hij kiezen tussen zijn moordspel en zijn relatie. En wat moet hij doen als hij tot zijn eigen afgrijzen aan het begin van zijn moordspel oogcontact maakt met een klein kind?
Naysmiths moorden en Harlands onderzoek zorgen voor de soort spanning die in het thrillergenre al vaker verkend is. Naysmiths innerlijke strijd is daarentegen vernieuwend, en zorgt voor de ware suspense in Oogcontact. Kiest Naysmith macht of liefde? Is hij alleen een monster, of bezit hij ook nog een greintje menselijkheid? Het verrassende einde zal je ontgoocheld achterlaten – en je wel twee keer laten nadenken voordat je oogcontact maakt met een voorbijganger.
Boekgegevens
Fergus McNeill, Oogcontact, Uitgeverij De Fontein, ISBN 978 90 261 3335 0 (€ 19,95)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2013.
