De mens is een beest, zeiden de koningen. Een zondaar, zeiden de priesters. Een egoïst, zeiden de boekhouders. Al eeuwen is de westerse cultuur doordrongen van het geloof in de verdorvenheid van de mens. Maar wat als we het al die tijd mis hadden?
Rutger Bregman, bekend van de online krant De Correspondent, neemt ons in zijn boek De meeste mensen deugen mee op een zoektocht naar de ware aard van de mens. Bregman beargumenteert dat de mens niet inherent slecht is, maar juist geneigd is om het goede te doen. Alle zogenaamde feiten en onderzoeken die spreken voor het inherente slechte in ons, worden op een wetenschappelijke manier onderuitgehaald. Neem bijvoorbeeld het Stanford Prison Experiment, waarin twaalf mensen vrijwillig de rol van bewaker op zich namen en twaalf anderen de rol van gevangene. Volgens de sociaal-psycholoog Zimbarbo, die het onderzoek uitvoerde, gingen de mensen automatisch handelen naar hun rol. De bewakers werden met de dag sadistischer en de gevangenen werden iedere dag zwaarder mishandeld. Het experiment leek het bewijs te leveren dat de mens inherent slecht is. Toen de archieven van het experiment openden, dook Bregman erin om te onderzoeken hoe het experiment precies is gegaan. Hij ontdekte hoe de bewakers helemaal niet uit zichzelf sadistisch werden, maar juist door de onderzoekers en Zimbarbo werden aangemoedigd om zich sadistisch te gedragen. Dit is een van de vele interessante voorbeelden die Bregman in zijn boek aanhaalt om zijn punt te verdedigen.
Het boek zit vol met historie, psychologie, sociologie en politiek, maar desondanks deze lastige stof leest het zeer gemakkelijk weg. Bregman schrijft in zeer begrijpelijke taal en hij gebruikt duidelijke voorbeelden. Dit maakt het voor de lezer zeer aangenaam om te lezen. Je wordt in een sneltreinvaart door Bregmans leerproces meegenomen. Nadat je dit proces bent ondergaan kan je alleen maar concluderen dat de meeste mensen toch echt wel deugen.
Boekgegevens
Rutger Bregman, De meeste mensen deugen, Uitgeverij De Correspondent, 528 pagina’s (€ 25,00)