Hoe ver zou jij gaan om een geliefde terug te halen uit de dood? Dat is het hoofdthema in De stalkster van Mirjam Rotenstreich, een moderne vertelling van de mythe van Orpheus en Eurydice.
In de bibliotheek in haar huis in Amsterdam-Zuid ligt een van haar boskatten op tafel. De ander ligt als een rood bolletje wol op de vloer daaronder, weggezonken in een diepe slaap. Rotenstreich zelf zit tegenover me met haar nieuwe boek voor zich. Het duurde twee volle jaren voordat ze De stalkster volledig op papier had staan. ‘Het is een proces waar je als schrijver doorheen moet, maar ik vind het heerlijk. Als ik schrijf kan ik niks meer. Ik wil dan alleen maar schrijven. Koken of boodschappen doen schiet er volledig bij in.’
De stalkster is gebaseerd op de eeuwenoude mythe van Orpheus, die zijn overleden vrouw Eurydice terug wil halen uit de onderwereld. Net als Orpheus is Elsemijn, het hoofdpersonage in De stalkster, ontroostbaar als haar grote liefde Binck sterft. Haar schoonfamilie houdt haar weg van zijn bed in het ziekenhuis en als blijkt dat Binck ook nog eens orgaandonor is en de artsen zijn warme lichaam ‘leegroven’, knapt er iets in Elsemijn. Dit kan ze niet laten gebeuren. Ze moet en zal Binck terugkrijgen, hoe hoog de prijs daarvoor ook is. Wat Elsemijn niet weet is dat Binck een dubbelleven leed. Tijdens haar missie om haar man terug te krijgen komt ze achter zijn geheimen, waardoor haar leven nog verder op zijn kop komt te staan.
Met De stalkster wilde Rotenstreich een roman schrijven die wat verder van haar afstond. ‘Mijn vorige werken, zoals Verloren mensen, zijn echt biografische romans. Mijn joodse achtergrond komt erin terug en ook Tonio speelt een rol in deze verhalen.’ Rotenstreich verwijst naar haar in 2010 overleden zoon, over wie haar man, schrijver A.F.Th. Van der Heijden, een jaar na zijn dood de requiemroman Tonio schreef.
‘Ik wilde eens niet over mijzelf schrijven,’ zegt Rotenstreich. ‘Dat lukte heel goed, totdat mijn redacteur me vlak voor de publicatie van het boek wees op een aantal overeenkomsten tussen mijn leven en het verhaal. De stalkster gaat over de dood en over hoe ver je bereid bent te gaan om een dode geliefde tot leven te wekken. In dat thema zit Tonio. Onbewust was ik dus toch over mijzelf gaan schrijven.’ Rotenstreich vertelt dat dit besef haar kwetsbaar maakte, en dat ze samen met haar uitgever besloot het persmoment uit te stellen.
Dat het oorspronkelijke idee voor De stalkster wel een ver-van-haar-bed-show was, blijkt wel uit het verhaal dat Rotenstreich inspireerde om het boek te schrijven: ‘Ik lees veel kranten en allerlei soorten bladen, dan kom je zo nu en dan wel eens iets tegen dat je vastgrijpt. In dit geval was het een verhaal over een agent die in de onderwereld verzeild was geraakt. Hij was zowel onderdeel van de onder- als bovenwereld en wist uiteindelijk niet meer goed waar hij nou echt hoorde. Ik ben meer over deze zaak gaan lezen en dat was het zaadje voor deze roman.’
Tijdens het schrijven groeide het zaadje uit tot een moderne vertelling van de mythe van Orpheus. ‘Die mythe heeft mensen al eeuwen geïnspireerd, en op zijn beurt ook mij.’ Rotenstreich vertelt dat ze nooit van tevoren heeft vaststaan hoe haar verhalen eindigen. ‘Ik laat me ook verassen door mijn hoofdpersonages. Vaak maak ik ze een beetje gek of wereldvreemd, dan is de plotwending des te spannender. Als het allemaal echt heel gek wordt, is er altijd nog Adri (haar man, red.) om daar iets van te zeggen, maar normaal gesproken leest hij mijn werk niet als ik er nog mee bezig ben.’
Of Rotenstreich al ideeën heeft voor een nieuw verhaal? Jazeker. ‘Dit verhaal gaat wel vanaf het begin af aan over mijzelf. Je hoort weleens dat schrijvers telkens hetzelfde boek schrijven, maar dat de uitwerking elke keer anders is. Ik geloof daar wel in.’ Haar volgende roman zal over haar vader gaan. Het gebied waar hij woonde was eerst onderdeel van Oostenrijk-Hongarije, toen werd het Polen en later Russisch. Uiteindelijk kwam hij terecht in Amsterdam. De auteur heeft ontzettend veel zin om in dit verhaal te duiken: ‘Maar eerst genieten van alles dat nog te maken heeft met De stalkster.’
Beeld: Daan Brand
Boekgegevens
Mirjam Rotenstreich, De stalkster, Uitgeverij De Geus, 280 pagina’s, ISBN 978 90 445 3426 9 (€ 19,95)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie oktober 2016
Een moeilijke vraag met mogelijk een makkelijk antwoord. Tot aan de dood en hopelijk samen weer terug. Hoewel dat laatste ons zelfs tijdens het leven soms niet makkelijk afgaat. Floortje haar recensies inspireren altijd om het boek uiteindelijk echt te gaan lezen. Ik kan niet wachten en hoop dat er ooit van Floortje een boek uitkomt!