Terwijl de wind buiten guur door de bomen fluit, waant de Boekenkrant-redactie zich op vakantie. We lezen een reisgids. In hoeverre worden we overgehaald om deze zomer naar de betreffende bestemming af te reizen?
Deze maand: Baltische staten in de reisgidsenserie Inside Guides. In deze reisgids maken we kennis met Estland, Letland en Litouwen. Volgens de achterkant komen we alles te weten over de Baltische volken, cultuur en geschiedenis. We reizen door stad en land, terwijl we ook praktische informatie over reisbenodigdheden, klimaat en nuttige adressen voorgeschoteld krijgen.
Vakantiezin?
Baltische staten weet de vakantiezin danig op te voeren met behulp van prachtige natuurfoto’s en een uitgebreide beschrijving van de Baltische cultuur. Leuk is de weergave van de openheid van Litouwers en Letten (‘[men zal] u niet laten gaan voordat u fruit en groenten uit eigen tuin hebt geproefd’) en de gereserveerde aard van de gemiddelde Est (maar ‘als ze eenmaal een vriendschap met iemand hebben besloten, is die trouw en van lange duur.’). Wie zich wil ontspannen, gaat volgens de gids naar een sauna, waar massagetechnieken gebruikt worden die op z’n zachtst gezegd apart zijn: in vilten hoeden gehuld slaat men elkaar zachtjes met berkentwijgen.
De Baltische staten beschikken over een geheel eigen folklore. De legenden over verdronken maagden, meedogenloze kasteelheren en hier en daar een rondwarend spook smaken naar meer. De reisgids besteedt niet alleen aandacht aan zulke verhalen, maar ook aan de plaatselijke geschiedenis. Deze is vervlochten met het christen- en jodendom. De Litouwse Kruisheuvel is een plek waar talloze gelovigen kruisbeelden achterlaten, en staat op onze wishlist.
De geschiedenis van Estland, Letland en Litouwen telt veel zwarte bladzijden. De landen werden niet gespaard door de wereldoorlogen en werden geconfronteerd met zowel het communisme als het nationaalsocialisme. De Jodenvervolging heeft een groot litteken achtergelaten op de bevolking.
Naast deze trieste, maar interessante geschiedenis staat Baltische staten bol van weetjes over de drie landen. Wist je bijvoorbeeld dat Crocodile Dundee afkomstig is uit het Letse plaatsje Dundaga (waar een krokodillenmonument te vinden is voor deze avonturier)? Dat Skype in Estland is uitgevonden? Of dat het eerste sovjet-themapark ter wereld in Litouwen werd opgericht? Graag komen we nog meer te weten door zelf af te reizen naar de drie landen.
Vakantiedomper?
Sommige weetjes klinken minder uitnodigend. Zo is het niet echt bemoedigend om te weten dat het zelfmoordcijfer nergens ter wereld hoger ligt dan in Litouwen. Zou het door het eten komen? Blader naar de culinaire pagina’s van de reisgids, en je weet niet zeker of je de lokale cuisine wel een kans durft te geven. Dat komt met name door de grote afbeelding van het Letse gerecht grûdenis, een plattelandsstoofpot met varkenskop. Nog een fijne omschrijving: ‘groenten, aardappelen, pasta en rijst worden gekookt en daarna met vet bedekt in de vorm van spek, kaas of gewoon boter.’ Het houdt je vast warm, maar erg appetijtelijk klinkt het niet.
Gaan we?
Baltische staten biedt mooie plaatjes, handige kaarten en zelfs een korte woordenlijst. Het opzoeken van steekwoorden in de index achterin gaat echter wat moeizaam. De gids laat drie landen zien met een rijke geschiedenis en cultuur, met wat duistere en minder fijne kanten. Tegelijkertijd hangt er zoveel mysterie en aantrekkingskracht om Estland, Letland en Litouwen heen, dat we best een varkenskop willen trotseren om deze staten beter te leren kennen.
Boekgegevens
Insight Guides, Baltische staten, Uitgeverij Cambium, ISBN 978 90 665 5427 6 (€ 24,95)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2013.
