De redactie van Onze Taal zet iedere maand een bijzonder taalboek in de schijnwerpers. Deze keer Taalstukken van René Appel.
Raymond Noë
René Appel is een van de bekendste Nederlandse spannendeboekenschrijvers, maar van huis uit is hij taalkundige, en hij was ooit hoogleraar Nederlands als tweede taal – dus gespecialiseerd in hoe mensen Nederlands leren als dat niet hun moedertaal is. Bovendien is hij de laatste jaren vaste medewerker van het radioprogramma De Taalstaat, waarin hij het taalgebruik (het ‘taal-DNA’) van bekende Vlamingen en Nederlanders onder de loep legt. Zo’n taalanalyse kun je natuurlijk alleen maar goed uitvoeren als je een fijn afgestelde antenne hebt voor veranderingen en bijzonderheden in de taal van alledag – de taal die je overal om je heen hoort en ziet. Bij René Appel zit het wel snor met die antenne, en dat merk je ook als je zijn pas verschenen boek Taalstukken leest. Hierin staan allerlei korte en wat langere beschouwingen (voor het grootste deel eerder gepubliceerd in de tijdschriften Onze Taal en Argus), waarin juist die taal van vandaag centraal staat. Er zitten stukken bij over taboe- en scheldwoorden (‘Fuck al die modderfokkers’), over de taal van vlogsters (‘OMG, dit is zóó awkward!’) en kantoorjargon (‘Die coaching moet proactief acteren richting de collega’s’) – maar ook over Oranjetaal (‘Je was een beetje dom’), het gebruik van mooi, lekker en leuk in kookprogramma’s (‘De witlofreepjes lekker bij het rode uitje’), en Nederengels (‘Met de kids is alles chill’). Een fijn actueel stukje gaat over het verdwijnen van het woordjes zich/me/ons bij ‘wederkerende werkwoorden’ (zoals zich realiseren), en is geheel in stijl geschreven: ‘Ik herinner goed dat de meeste mensen tien jaar geleden niet realiseerden hoe het Nederlands in de gevarenzone zat en zorgen moest maken over de toekomst. Ze hadden het wel over de taal, maar concentreerden daarbij vooral op het Engels, dat een belangrijke plaats had veroverd in de alledaagse communicatie en steeds meer manifesteerde in de omgangstaal’ (waarbij na een paar zinnen opvalt dat je die woordjes zich, me en ons eigenlijk best kunt missen).
Kortom, een gevarieerde verzameling stukken over de taal om ons heen.
René Appel, Taalstukken. Alles over het Nederlands van nu, Uitgeverij Ambo|Anthos, 232 pagina’s (€ 18,99)
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie november 2021.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht
