Over een klein kwartier zou het interview met de auteur beginnen. Op het podium lag een oude koffer en er stonden foto’s in verzilverde lijstjes. Ik herinner me daarop een jonge vrouw met een jaren 30-kapsel te zien, mannen die netjes poseerden voor de fotograaf, maar vooral twee jongens die me vrolijk aankeken door hun brilletjes. Het waren stuk voor stuk personages uit de roman Liever niet op reis van Bertien Minco.
De literaire jaaragenda laat zoveel boekpresentaties, auteursoptredens, ‘poetry slams’ en festivals zien, dat je je als literatuurliefhebber geen moment hoeft te vervelen. Iedere zichzelf respecterende boekhandel organiseert met enige regelmaat een auteursoptreden, exclusief voor de eigen klantenkring, al dan niet in samenwerking met de plaatselijke bibliotheek. Als uitgever, maar ook als geïnteresseerde lezer heb ik al heel wat van zulke evenementen bijgewoond. Er zijn grote verschillen tussen de diverse optredens. Dat heeft niet alleen te maken met de locatie of de kwaliteit van de spreker, maar ook met de organisatie. Een goede organisatie herken je als bezoeker meteen. Je zit op een behoorlijke stoel en kunt de auteur waar je voor gekomen bent goed zien. Er is professionele geluidsapparatuur aanwezig en de sfeer is feestelijk. Er zijn bloemen voor de sprekers en er is iets te eten en te drinken in de pauze en direct na afloop, terwijl de auteur aan een prettige tafel zit te signeren. Heeft hij zijn eigen pen niet bij zich, dan krijgt hij er direct een aangeboden door de boekhandelaar.
Hoe vanzelfsprekend dat allemaal ook klinkt, je kunt je er toch door onderscheiden. Datzelfde geldt overigens ook voor de auteur. Er is meer nodig dan een bepaalde vorm om tot een onvergetelijke avond te komen. Bertien Minco werd geïnterviewd op een bijzondere locatie: het herinneringscentrum Kamp Westerbork. Wat deze bijeenkomst vooral aangrijpend maakte, waren de foto’s in hun lijstjes. De sprekende gezichten doorbraken als het ware, samen met de verteller in de roman, Rivka, het zwijgen over de oorlogsgeschiedenis van de familie. Terwijl Bertien vertelde over haar neefjes, haar tante of de broer van haar vader, kon ik mijn ogen niet van ze afhouden. De auteur gaf hen haar stem toen ze voorlas wat ze na een bezoek aan haar oma Rebecca had genoteerd: ‘In haar zwijgen zat alles, het immense verdriet, het onvermogen om het verhaal te vertellen en de razernij omdat niemand, ook ik niet, ooit zou kunnen begrijpen wat zij had meegemaakt.’
Deze column verscheen eerder in de Boekenkrant, editie augustus 2019.
