Er gebeuren rare dingen als je, in mijn geval na vier jaar sociaal isolement, met je volgende roman op de proppen komt.
De volgende vergelijking is overdreven, maar toch komt hij af en toe in me op: een gevangene heeft jarenlang in duistere opsluiting doorgebracht en mag op een dag weer naar buiten. Aan de poort naar de vrijheid slaat de zon in zijn gezicht. Zijn ogen kunnen niet wennen aan zoveel schittering. De geluiden en het drukke verkeer brengen hem in verwarring, willen hem zelfs even weer terug naar binnen doen gaan. Hij maakt zich de ruimte, aarzelend, meester. Ongeloof regeert. En er is angst, vermengd met euforie. Hij, hooggevoelig, struikelt aanvankelijk over alles. Ook over de goede bedoelingen van mensen die hem, al dan niet oprecht, met open armen ontvangen. Hij wil weer in zijn fantasie kruipen, maar zet toch door.
Ja, het is waar. Een schrijver wordt, doorgaans, niet gearresteerd; hij sluit zichzelf vrijwillig op. Zijn isolement is een keuze, al zou je het ook een roeping kunnen noemen, en dat is dan weer een gebrek aan keuze.
In elk geval leeft hij in twee werelden. De werkelijke. En die van de verbeelding.
Het verschil tussen beide oorden kan, vooral vlak na de baring, onverbiddelijk zijn.
‘Dus je nieuwe roman is net verschenen?’ zegt, half vragend, een goede kennis nadat ik me, voorzichtig, weer in de echte wereld begeef.
‘Vorige week.’
‘En? Al aan de volgende begonnen?’
Tsjakka. Alsof je aan een kersverse moeder die haar baby aan de borst drukt, vraagt of de volgende telg al in de maak is.
‘Ik heb Het Vlindereffect al gelezen.’
‘Dank je.’
‘Ik vond er drie drukfouten in.’
Tsjakka. Alsof je aan een kersverse moeder zegt dat die twee schoonheidsvlekjes haar kind ontsieren. ‘Bij de tweede druk kun je die foutjes eruit halen.’
‘Ik heb van je boek genoten,’ nog zo’n veelgehoord compliment dat, zeker in die onzekere dagen vlak na de lancering, een beetje pijn doet. Het Vlindereffect omvat zulke schrijnende thema’s dat genieten niet meteen het werkwoord is dat ik er als schrijver aan vast zou plakken. Ik wil zelfs dat het boek pijn doet. Dat de haakjes schuren. Dat bepaalde passages, rauw als ze zijn, als maagzuur weer komen opzetten. Dat sommige zinnen zich als splinters in je huid nestelen.
Gelukkig begrijp je als schrijver tamelijk snel dat de roman niet langer van jou is, maar aan de lezer toebehoort. Die doet ermee wat hij wil. En die omarmt jou, hoe dan ook. Hij heeft je woorden in zijn schoot. Hij neemt ze tot zich. Hij en niemand anders brengt jouw woorden, jouw verhaal tot leven.
Als dat geen Vlindereffect is.
Margot Vanderstraeten schreef drie jaar lang columns voor de Boekenkrant. Toen stopte ze, omdat ze zich voluit aan haar vierde roman wilde wijden. Die is er nu. Het Vlindereffect is uitgegeven bij Atlas-Contact. Om dat te vieren, heeft ze speciaal voor de Boekenkrant een gastcolumn geschreven.
Boekgegevens
Margot Vanderstraeten, Het vlindereffect, uitgeverij Atlas Contact, ISBN 978 90 254 4429 7 (€ 19,99)
