Jean Dartemont is negentien jaar oud als in de zomer van 1914 de oorlog tussen Duitsland en Frankrijk uitbreekt. Aangestoken door het aanvankelijk enthousiasme meldt hij zich bij het Franse leger. Zijn geestdrift slaat om in teleurstelling en desillusie. Het leger blijkt een vergaarbak van menselijke zwakheden en afwijkingen, domheid, afstomping, smerigheid en wreedheden. De nutteloze oorlog sleept zich voort en eist dagelijks ontelbare slachtoffers, die rottend op het slagveld achterblijven of zwaar verminkt in het veldhospitaal verdwijnen. Jean voert zijn taken uit, maar zijn scherpe geest registreert elk gruwelijk detail van het leven in de loopgraven.
De schrijver Gabriel Chevallier, vertelt met ‘Heldenangst’ zijn eigen levensverhaal. We horen het gebulder van de kanonnen, ruiken de dood en vooral de martelende vrees. Pagina na pagina, telkens denkend dat het niet vreselijker kan. Maar we delen ook de zelfreflectie en ironische overpeinzingen van de auteur, genieten van zijn precieze taalgebruik en heldere zinnen.
‘Heldenangst’ verscheen als ‘La Peur’ in 1930. Het boek was geen succes, want niemand wilde lezen over de onmenselijkheid, de idiotie en de ellende van de oorlog waarvoor immers zoveel ‘offers’ waren gebracht. Integendeel, het boek kreeg woedende reacties. Gelukkig is ‘La Peur’ nu in ons land en in het Nederlands uitgegeven. Met grote dank aan uitgeverij Cossee en de vertaler Prescilla van Zoest, die niet anders dan met verdriet, verwondering en misschien wel in vlagen boosheid haar werk kan hebben gedaan.
Gabriel Chevallier, Heldenangst, Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6265 9 (Є 24,90)
