‘Glijvlucht gaat over eenzame zielen die naar aandacht hunkeren. Over liefde en heldendom. De personages wilde ik sympathiek houden, en dan vooral Gieles, het jongetje, en de dikke man met wie hij bevriend raakt. Zodat je bij hem, deze Super Waling, ook kan begrijpen waarom hij zo is geworden als hij is, met overgewicht. Maar je mag het ook een coming of age boek noemen, of een actueel boek, gezien het vergassingsdrama met de ganzen,’ aldus Goemans.
Bert Wagendorp, schrijver en journalist, roemt Glijvlucht onder meer als een roman met betoverende hoofdpersonen, Italiaanse zonnigheid, Spaanse melancholie en subtiele humor. Hoe oordeel je zelf?
‘Maarten ’t Hart noemde mijn eerste roman Ziekzoekers verfrissend. Ook voor Glijvlucht geldt dat, denk ik. Thema’s mogen voor mij zwaar en heftig zijn, zolang ze maar met enige relativerende humor worden behandel. Ik ben van nature heel erg van de zelfspot. Daar moet ik mee oppassen, want ik mag ook wel trots zijn op de dingen die ik doe. Maar humor relativeert en ik zie vaak het absurde van een situatie in. Ik hou zelf veel van Amerikaanse boeken. Freedom, bijvoorbeeld, van Jonathan Franzen, waarin het landschap een belangrijke rol speelt. Dat geldt voor Glijvlucht ook. Op die manier is het misschien een Amerikaans boek?’
Op welke wijze speelt dat landschap een rol?
‘Het absurde is dat Gieles ganzen houdt, vlak naast de landingsbaan. En zijn vader heeft tot taak het vliegverkeer tegen de vogels te beschermen. De problemen die we nu hebben met de ganzen komt voort uit de landschapsgeschiedenis. De vogeltrek was er eerder dan de landbouw of de vliegroutes. Die kracht van de natuur en het landschap onderschatten we. In Glijvlucht laat ik Super Waling vertellen over het landschap. Hij refereert dan aan Willem van Toorn, die veel over dit thema heeft geschreven. Wanneer je als auteur bovendien goed kijkt naar de grond en het land, dan maakt dit de personages sterker. Daarom wilde ik de geschiedenis van de inpoldering in mijn boek hebben, geschreven vanuit de moddervette Super Waling. Die geschiedenis is zo mooi…’
Waar je in de polder toch weinig meer van ziet…
‘Inderdaad. Spaarndam, waar ik woon, ligt ingeklemd tussen Haarlem en Amsterdam. In enkele jaren, een fascinerend hoog tempo, is het gebied verstedelijkt. In een vergelijkbaar hoog tempo is de poldergeschiedenis uit ons leven verdwenen. Na de inpoldering ontstond er een agrarische gemeenschap waarvan nu ook vrijwel niets meer is terug te vinden. Maar het landschap vormt ons en maakt ons tot wie we zijn. Zetten we het landschap teveel naar onze hand en wordt het allemaal te uniform, dan raken we ook zelf de weg kwijt. Het is nodig om je thuis te kunnen voelen.’
Glijvlucht is licht absurdistisch en toch ontleend aan je eigen werkelijkheid.
‘Inderdaad, want met een nieuwe landingsbaan kreeg ik plotseling een snelweg boven mijn hoofd. Mijn eerste impuls was om te vertrekken, maar dankzij mijn manier van kijken en relativeren kon ik afstand nemen van de nieuwe situatie. Ik ben erg van de research en ging vragen en praten. En ik vroeg me af: hoe is het voor iemand die direct aan een landingsbaan woont? Glijvlucht is hieruit ontstaan.’
Ziekzoekers speelde ook in het polderlandschap, maar Glijvlucht komt over als een ‘vollere’ roman. Zie je zelf de verschillen?
‘Bij Glijvlucht begreep ik nog beter hoe ik een roman moest maken, en daardoor durfde ik meer. Zo was ik bij Ziekzoekers bang dat het verhaal saai zou worden. Als schrijfster en persoon was ik onrustiger, en daardoor werd het verhaal springerig. Nu durfde ik bij het jongetje Gieles te blijven en de diepte in te gaan. Personages als Gieles en Super Waling, de dikke man in de rolstoel, zijn hierdoor veel sterker. Ook kon ik vreemde scènes aan het verhaal toevoegen, zonder de vrees dat ze ongeloofwaardig zouden zijn. En de historische delen over de drooglegging durfde ik “uit te diepen”. De inzichten van mijn eerste boek combineerde ik met het enorme plezier van het schrijven. Ik schreef Glijvlucht met het zelfvertrouwen dat ik had ontleend aan het winnen van de Anton Wachterprijs. Die prijs rechtvaardigde naar mijn gevoel mijn schrijverschap.’
Anne-Gine Goemans, Glijvlucht, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1006 5 (€ 19,90)
