Maar van het zo veelbezongen Homerisch heldendom blijft weinig over. In de veelzeggende voorzang drijft het zwerk al op de lezer af: Ineens werd hij bang. De kracht week uit zijn ledematen – Hij kreunde. Hij vreesde zijn thuiskomst op Ithaca.
Vrede op Ithaca is geschreven vanuit het perspectief van de verwanten van Ulysses. Penelope, zijn vrouw, schrijft de Eerste Zang. De trouwe echtgenote schrijft over haar lange wachten, haar overspel en jaloezie. En natuurlijk schrijft ze over hem, de Held. ‘Maar in werkelijkheid kan ik niet weten hoe hij was, want ik was slechts zijn vrouw’, besluit ze.
De Tweede zang komt van Telemachus, hun zoon. Hij reist zijn vader achterna om hem beter te leren kennen en schept zo een tweede Odyssee met eigen avonturen. ‘Maar,’ zo eindigt zijn zang, ‘in werkelijkheid kan ik niet weten hoe hij was, want ik was slechts zijn zoon.’
De Derde Zang is uit monde van Telegonus, zoon van Ulysses en Circe, godin van de dood. Ook hij is een zwerver, maar dan van vrouw tot vrouw, zijn vader zoekend en mijdend – tot hij hem vindt en dood. ‘Maar in werkelijkheid kan ik niet weten hoe hij was, want ik was slechts zijn moordenaar.’
Ulysses sterft in de armen van Penelope, Telegonus trouwt met haar en Telemachus krijgt een relatie met Circe, de moeder van Telegone. Het Griekse drama is compleet. De nazang die volgt is van Sándor Márai zelf, wiens leven vol omzwervingen was en dat eindigde toen hij, oude man, zichzelf ervan in eenzaamheid beroofde. In de mythologie, schrijft Márai, bestaat geen tijd. En dat bewijst hij met Vrede op Ithaca.
Sándor Márai, Vrede op Ithaca, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2418 0 (€ 24,90). Vertaling: Frans van Nes
