Na het overlijden van haar vader Karel, fabrikant van souvenirs in Delfts blauw, merkt Montagne dat het leven schaamteloos verder gaat. Op de dag van de crematie breekt de lente door. Ook de verjaardagen van haar kinderen worden zoals altijd gevierd, maar nu zonder opa. In het eerste jaar na zijn dood schrijft ze brieven aan haar vader, ‘zodat je op de hoogte blijft. Zodat het niet ophoudt allemaal en jij niet uit mijn leven verdwijnt. Al weet ik ook wel dat dit onzin is.’
Die laatste opmerking is exemplarisch voor het boek. Montagne worstelt met haar vaders dood en hoe ermee om te gaan. Meerdere keren geeft ze aan ongelovig te zijn, en dus te weten dat haar vader niet in de hemel of een ander hiernamaals is. Aan de andere kant ziet ze haar vader overal en in de brieven spreekt ze tot hem of hij er nog bij is. (‘Weet je nog pa, in Alphen aan de Rijn?’) Ze droomt veel over haar vader en probeert aan die dromen betekenis te geven.
Die innerlijke worsteling die het verwerkingsproces veroorzaakt, is een interessant aspect van Souvenir. Het geeft de nuchtere wereld waarin de schrijfster leeft iets mystieks mee, bijvoorbeeld als blijkt dat in dezelfde nacht dat Montagne met hartkloppingen naar de spoedeisende hulp gaat, haar favoriete schrijver Walter Kempowski overleden is. In haar enthousiasme om haar vader ‘op de hoogte te houden’, toont Nicole Montagne zich een scherp observator. Ze strooit met mooie beschrijvingen van ruimtes en omgevingen, waarmee ze moeiteloos een sferisch beeld oproept: ‘Het sanatorium ademde een zuidelijke atmosfeer. Het was zachtgeel geschilderd en het had een houten veranda. Hier en daar waren wat ruitjes gebroken, daarachter wapperde vitrage.’
Dit alles kan echter niet verhullen dat Souvenir inhoudelijk weinig om het lijf heeft. Zoals zo vaak met herinneringen aan dierbaren zijn die vooral belangrijk en beladen voor de direct betrokkenen. Mijmeringen over doorsnee vakanties aan het strand in Oostende of de souvenirbeurs in de Utrechtse Jaarbeurs zijn voor lezers die de familie Montagne niet van dichtbij mee hebben gemaakt, waarschijnlijk minder interessant.
Inhoudelijk is Souvenir vooral voor bekenden van de familie Montagne van belang. Voor buitenstaanders biedt het boek een stilistisch en sferisch knap uitgewerkt geheel, waarin de boeiende vraag wordt gesteld hoe herinneringen aan een overledene het verwerkingsproces sturen.
Nicole Montagne, Souvenir, Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6247 5 (€18,90)
BESPREKING – Souvenir
