‘In zijn boeken drijft Benali de spot met zichzelf. In Zandloper zet hij zichzelf neer als een slechtverkopende, mislukte schrijver,’ zegt Peter Nijssen, Benali’s redacteur. ‘Benali’s twijfel over zijn werk als schrijver en zijn passie voor het hardlopen, maken het een verhaal over een zoektocht naar identiteit.’
Benali verzon zichzelf op papier, als hoofdpersoon van het verhaal. We lezen in Zandloper over het romanpersonage Abdelkader Benali, die in Marokko aan een trainingskamp deelneemt en daar het ontluikende hardlooptalent Noureddine ontmoet. Vervolgens gaat hij naar Egmond aan Zee om een halve marathon te lopen. Benali en Noureddine zijn in de roman elkaars spiegel. Bovendien staan in Zandloper de schrijver en de hoofdpersoon tegenover elkaar, net als de feitelijke autobiografische gegevens die Benali gebruikt in een verder fictioneel verhaal.
‘Boeken zoals Zandloper heten in het Frans een ‘autofiction’: een verzonnen verhaal vanuit autobiografische gegevens,’ legt Nijssen uit. Voorbeeld: de persoon Noureddine bestaat echt, maar de schrijver heeft hem een verzonnen geschiedenis meegegeven. Nog een voorbeeld: het personage Benali heeft eens een marathon in 2u52 gelopen, zoals de hardloper Benali, maar in een fictieve context. Voor het verhaal zelf maakt het overigens niet uit wat fictie of non-fictie is. ‘Het is zonder enige twijfel een literaire roman,’ vertelt Nijssen, ‘die daarnaast veel onthult over de wereld van het hardlopen. Kenners herkennen veel, en voor anderen gaat er een nieuwe wereld open.’
Boekgegevens
Abdelkader Benali, Zandloper, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7169 2 (€ 14,95)
