“In zijn boek over televisie noemt de Tasmaanse schrijver en criticus Peter Conrad televisie de moderne variant van het haardvuur, waaromheen zich het gezin verzamelt,” zegt Robert Rowland Smith over televisiekijken. Het draait dus niet om het Acht uur journaal volgen, maar om sociaal zijn met partner en kinderen. En als u dacht dat vakantie ‘relaxed’ was, heeft u het mis: “Zoals het woord al duidelijk maakt, ontstond het Engelse holiday (vakantie) als een ‘heilige dag’ (holy betekent ‘heilig’), een tijdsbestek waarin mensen zich in gepaste ascese overgaven aan de alles doordringende blik van God.”
Het uitgangspunt van Ontbijten met Socrates is duidelijk: ga de dag langs en zoek een filosofie bij een concreet moment op de dag. Alles wat je dagelijks doet, heeft volgens Robert Rowland Smith een achterliggende motivatie. Hij wilde weten wat de reden is dat schoolkinderen en werknemers spijbelen, en vond het antwoord bij John Stuart Mill. Rowland Smith: ‘In zijn boek Over vrijheid bepleit hij een zo groot mogelijke vrijheid voor het individu. Dat kan inhouden dat je je niet de hele dag gevangen laat houden op school of kantoor, en wil spijbelen.’
Narcisme
Op winkelen kun je ideeën over consumeren en kuddegedrag loslaten, maar ook ideeën over narcisme: “Tijdens het winkelen zoek je in bepaalde producten een afspiegeling van jezelf als een wezen dat warmte en liefde verdient. Dit wijst erop dat het scheppen van een positief zelfbeeld je ware bedoeling is. Bijgevolg kan men winkelen dus een vorm van narcisme noemen.”
Een bevrediging die op jou wacht
‘Filosofie is gortdroog en doodernstig,’ vertelt de schrijver van Ontbijten met Socrates. ‘Het neemt zichzelf veel te serieus. Humor ontbreekt vrijwel altijd. Ik denk dat mensen je boek veel beter begrijpen als je met een knipoog vertelt wat je te vertellen hebt. Ontbijten met Socrates is geestig, relativerend en onderhoudend.’
Verwacht niet in donderende lachsalvo’s uit te barsten, maar Rowland Smith grossiert in knipogende constateringen: “Het getuigt van ironie dat het dragen van kleding bijna natuurlijker is geworden dan het naakt rondlopen, juist omdat het de voorwaarde oplevert voor sociale acceptatie.” En in de eerste alinea van het hoofdstuk over seks ‘betrapt’ Rowland Smith de lezer op zijn focus op seks. “De belofte om iets over seks te lezen zit op dezelfde golflengte als de belofte seks te hebben: beide opties duiden een bevrediging aan die op jou wacht – een bevrediging die jouw bereidheid uitbuit om je eraan over te geven.”
IJdelheid
Het maakt volgens Robert Rowland Smith niet veel uit welke theorie, welk boek of welke filosoof je ‘moet’ aanhangen: ‘Had ik een andere filosoof geraadpleegd, dan stonden er andere ideeën in het boek, die net zo relatief zijn als de ideeën die ik nu heb gebruikt.’ Ontbijten met Socrates wil een mogelijk antwoord geven op de vraag waarom we doen wat we doen. Eén vraag blijft over: Robert Rowland Smith plaatste liefst 24 ruime citaten uit lovende recensies uit diverse landen op zijn website. Wat zeiden zijn filosofen over ijdelheid…?
Robert Rowland Smith, Ontbijten met Socrates, Uitgeverij Paradigma, ISBN 978 90 499 6023 0 (€ 18,95)
