Hoe krachtig kan stilte zijn?
‘Jaren geleden was ik in Ness, Schotland, bij het beroemde meer. Zoveel wetenschappers hebben gezegd dat daar niets zit, dat het maar een legende is. Maar als je daar bent, in de ruige natuur en de overweldigende stilte, blijkt de plek te bijzonder om niets te herbergen.’
Hoe komt de stilte tot leven?
‘Jan, het hoofdpersonage, luistert obsessief naar de stilte op zijn tape. Daar staan de laatste woorden van zijn verdwenen broer op, maar ook in de stilte na die woorden denkt Jan hem terug te horen. Wanneer je goed naar stilte luistert, is het ruis, en wanneer je nog intensiever luistert denk je nog meer te horen. Hersenen zijn zo actief dat ze iets creëren als het er niet is. Voor Jan heeft het deels de plek van zijn broer ingenomen.’
Hij draait door, door iets wat er niet is?
‘Jan wil te graag iets horen, een teken van zijn broer vernemen. In vrijwel het hele boek houd ik onduidelijk wat het lot is van zijn broer. Intussen gaat Jan bijna ten onder aan de stilte en aan zijn eenzaamheid. Aan het eind heeft Jan de mogelijkheid om het antwoord te weten, af te rekenen met zijn obsessie. Hij twijfelt echter. Wil hij het weten? Kan hij het antwoord aan?’
Je bent ook psychotherapeut. Komt dit soort gevallen voor in je praktijk?
‘Ik had een vrouw die dacht dat ze haar dode moeder zag. Ze praatte tegen haar moeder. Ook na haar dood was zij deel van het leven van die vrouw geworden. Moet zij afscheid nemen van iemand die al dood is? Iedereen heeft een, grotendeels onontdekt universum in het hoofd. Stilte kan helpen om delen van dat universum te ontdekken, jezelf beter te begrijpen. Zo’n vrouw heeft dat nodig. Voor Jan is de stilte juist de kwelling geworden.’
In veel thrillers speelt bloed, geweld en moord een belangrijke rol. Bij jou is het stilte. Waarom werkt dat?
‘De manier waarop Jan langzaam doordraait is een psychologische spanning, die veel overtuigender is dan grafische scènes. De afwezigheid van Jans broer levert veel onzekerheid, en dus spanning met zich mee. Als iets er niet is, in een boek, vult de fantasie dat aan. Dat is vaak enger dan een schrijver kan bedenken – en veel overtuigender, omdat de schrijver het suggereert in plaats van opschrijft.’
Wulf Dorn, IJzige stilte, Uitgeverij Van Holkema en Warendorf, ISBN 978 90 475 1748 1 (€ 18,99)
