Hoe kan je sympathie voelen voor Perez?
‘Door twee belangrijke redenen: allereerst deed hij wat hij gedaan heeft om een zo goed mogelijke vader te zijn. Het ging hem om het onderhouden van zijn gezin. Ten tweede zijn de mensen die hij zelf opruimde, veel ergere criminelen dan Perez is. Dat wekt enige sympathie. Maar zijn verhaal is verder donker, zodat je zelfs op zonnige dagen het gevoel krijgt dat het spookt en duister is.’
De achtergrond waartegen zijn verhaal speelt, versterkt die duisternis nog eens.
‘Ik wilde een episch verhaal gebruiken. Vijftig jaar maffia in de VS, spelend in vele steden. Dan komen er een hoop grote criminelen langs. Er verschijnen al talloze thrillers over politieagenten, ik wilde een hoofdpersoon die het systeem van binnenuit kent.’
Toch komt er een politieagent langs: Ray Hartmann.
‘Ze willen beide hetzelfde: zorgen voor hun gezin vanuit hun eigen moraal. Die verschillen van elkaar als dag en nacht. Maar ze denken beide van zichzelf dat ze goed zijn. Daaruit blijkt meteen al hoe complex mensen in elkaar zitten. Wat is goed en slecht, moet je principieel zijn of juist pragmatisch?’
Een volmaakte vendetta is een boek over mensen in het grijze gebied?
‘Het is in elk geval een boek dat aantoont dat de wereld niet zwart-wit is. Iets kan goed zijn in één situatie, en slecht in een andere. Ik ben optimistisch over mensen, omdat ik denk dat de overgrote meerderheid eerlijke, hardwerkende, goede mensen zijn. Toch is er veel mis in de wereld. Politici, religieuze leiders, psychiaters, bedrijven, ze zetten alles naar hun hand om macht uit te oefenen. Je ziet het de laatste jaren ook met die zogenaamde klimatologen.’
Hoe verklaart u dat verschil? Een bedrijf of een politieke partij wordt ten slotte bevolkt door die eerlijke, hardwerkende mensen.
‘Instituten werken heel anders, ze willen ergens controle of macht over uitoefenen. Daarom roepen klimatologen dat we het klimaat veranderen, roepen politici dat ze ergens een probleem zien dat ze willen oplossen, zeggen psychiaters dat iemand gek is. We hebben in Engeland verschrikkelijk slechte politieke jaren achter de rug door de leugens van Tony Blair en Gordon Brown.’
In onder meer Engeland en de VS hebben ze moeite met uw boeken. Ze weten niet in welk genre ze de boeken moeten aanbieden.
‘Ik wil het beste van twee verschillende werelden verenigen. Je hebt de pageturners die spannend zijn, maar weinig om het lijf hebben. De fastfood tussen de boeken. En je hebt de boeken die prachtig zijn beschreven, waarin de taal belangrijker is dan het plot, de zware literatuur. Mijn boeken zijn een, hopelijk succesvolle, fusie.’
Hoe ziet die fusie eruit?
‘Die heeft een dwingend plot, waardoor mensen sneller willen lezen, maar ook genoeg inhoud en een bijna poëtisch taalgebruik, waardoor mensen langzamer willen lezen. Een Franse recensent beschreef een van mijn laatste boeken als ‘slow motion thrillers’, en dat is vrij precies wat ik bedoel.’
U roept een tegenstelling in het leven die mensen blijft boeien?
‘Zoals dat ook gaat met het plot, ja. Verreweg de meeste mensen hebben nooit een moord van dichtbij gezien, laat staan tweeëntwintig, het aantal moorden dat in Een volmaakte vendetta langskomt. Maar je moet mensen meetrekken in een plot dat ze levensecht voorkomt en boeit. Ik noem dat to suspend disbelief. Ook verhaallijnen die ongeloofwaardig lijken, of ver van je bed plaatsvinden, moeten de lezer kunnen interesseren. De emotionele impact is het belangrijkst, een boek moet nadreunen.’
Vandaar de vergelijking met fastfood?
‘Ja, een boek dat tijdens het lezen spannend is, maar dat je vergeet zodra je het uit hebt, is niet goed. Ik ben optimistisch genoeg om te denken dat mensen echt kunnen veranderen door een goed boek. Als je jaren later nog weet hoe het voelde om een bepaald boek te lezen, ook al weet je de details niet meer, dát is de bedoeling.’
R.J. Ellory, Een volmaakte vendetta, Uitgeverij De Fontein, ISBN 978 90 261 2703 8 (€ 22,95)
