Al twintig jaar is Annet Schaap een van de bekendste Nederlandse illustratoren, maar in het veelgeprezen Lampje liet ze zien ook een groot schrijver te zijn. In De boom met het oor is haar kenmerkende taalvirtuositeit zichtbaar en bouwt ze voort op haar poëtische bijdrage aan de kinderliteratuur.
Door Ruth Janse
In dit kleurrijke boek heeft één grote boom, te midden van de overdonderende en flitsende stad, de hoofdrol. In de stad staat een school, waar een jongen wacht tot het eindelijk drie uur is en hij naar huis mag. Alleen. Want zijn ouders werken, dus maakt hij elke dag de wandeling van school naar huis. Iedereen op straat is druk. Druk met hardlopen, druk met appen, druk met boodschappen doen, druk met fietsen. Zelfs de dieren zijn druk. Maar de jongen heeft iets bijzonders gezien dat hij aan iemand wil vertellen. Alle dieren die geen tijd hebben om te luisteren, sturen hem naar de allergrootste boom van de stad. Die boom heeft een oor, zeggen ze. En hij is populair bij alle inwoners, want het oor hoort alles: ‘Het kan het gras horen groeien, de wind horen ritselen, het kan het kleinste vogeltje horen zeuren om een worm.’ En ‘wie zijn verhaal ertegen vertelt, voelt dat het wordt gehoord door de aarde, de lucht en de sterren.’
De vrolijke tekeningen in dit boek staan in contrast met het ontroerende verhaal van een jongen die in een overvolle stad verbinding vindt in de natuur. Met veel kleuren en grove schetsen illustreerde Philip Hopman de stad met al haar mensen, dieren, geluiden en gebouwen. De drukte is haast voelbaar, en het roept begrip op voor de vergeefse zoektocht van de jongen naar iemand die tijd heeft om naar hem te luisteren.
Annet Schaap weet in humoristische en subtiele bewoordingen de leefwereld van de jongen en de stadsdieren weer te geven. Zo spreekt de keverweduwnaar liefdevol over zijn overleden vrouwtje Trude tegen de boom: ‘O boom, ik hield zo van haar. Ze was zo prachtig, mijn Trude, zo glimmend, zo zwart… Hoe kan ik vertellen hoe lief ze was? Ons hele huwelijk lang, een hele halve dag lang…Dat lijkt niet heel lang voor ons misschien, maar voor een kever is dat eindeloos.’ Ook is haar taal bijzonder ritmisch: ‘We zoenden zo zoet in de heg en we deden het daar in de berm… Toen legde ze ook meteen maar haar eitjes, de schat. En wisten we nog van geen kraai en geen snavel…’
Oren die echt luisteren zijn zeldzaam, er staat altijd een rij voor de boom. Maar tussen alle drukte en herrie door is er hopelijk iemand die ook aan dit poëtische verhaal gehoor wil geven.
Boekgegevens
Annet Schaap, De boom met het oor, illustraties: Philip Hopman, Uitgeverij Querido, 56 pagina’s (€ 16,99)
Deze recensie verscheen eerder in de Boekenkrant, editie 4 juni 2019.
