Een duivel die als een komeet uit de hemel valt; magische djinns met bloed helder als water; een groots koninkrijk dat kampt met watertekorten… Dit alles staat je te wachten als je Tahereh Mafi’s nieuwe young adult-boek Alizeh openslaat. Maar wat echt centraal staat, is de relatie tussen Alizeh en Kamran, die door het lot (of noodlot) verbonden lijken te zijn.
Door Lou Kommeren
De Iraans-Amerikaanse schrijfster Tahereh Mafi is vooral bekend van haar populaire Touching Juliette-serie, die zich afspeelt in een dystopische toekomst. In haar nieuwe, epische fantasy-serie wil Alizeh het liefst vergeten waar ze vandaan komt, en waar ze, volgens haar ouders, voorbestemd voor is. Nu haar ouders zijn overleden, leeft ze als bediende. Zolang ze oplet, zal ze misschien aan haar armoedige omstandigheden kunnen ontsnappen. Maar dan droomt ze nét iets te lang weg, met alle rampzalige gevolgen van dien.
Haar narratief wordt afgewisseld met dat van Kamran, de kroonprins van Ardounia. Hij keert na een militaire missie terug naar de hoofdstad op bevel van Koning Zaahl, zijn grootvader. Op het noodlottige moment dat Alizeh wegdroomt let hij wel op, en ontdekt dat Alizeh niet is wie ze lijkt, maar hij begrijpt pas te laat wat voor gevolgen dit voor hem zal hebben.
Een van de hoogtepunten van dit boek is voor mij de mythologie en wereld die je hebt opgebouwd. Vooral het figuur van de Duivel spreekt enorm tot de verbeelding: een plaaggeest die ooit de beste van de djinns was, maar die nu de Klei (lees: de mensen) lastig valt met schrikbarende voorspellingen. Wat inspireerde je bij het creëren van dit personage?
‘Het kwam eigenlijk natuurlijk voort uit het verhaal. Ik wilde een djinn-maatschappij neerzetten en werd daarbij logischerwijs geïnspireerd door Islamitische verhalen en sprookjes, waarin de duivel vaak een rol speelt. Ik heb de concepten die ik hier vond vervormd voor mijn verhaal; de werelden en ideeën hierin zijn fictioneel en staan los van de religieuze teksten. Toch was het leuk deze teksten te onderzoeken.’
‘Leiders moeten eerst aan anderen denken, hoe pijnlijk het ook is’
Zowel Kamran als Alizeh hebben moeite met de keuze tussen het volgen van hun hart en het vervullen van hun verplichtingen. Als je ze een advies mee zou kunnen geven, wat zou dat dan zijn?
‘Ik zou ze adviseren zich sterk te houden. Met grote macht komt grote verantwoordelijkheid – en hoe pijnlijk het ook is, leiders moeten eerst aan anderen denken voor ze aan zichzelf kunnen denken. Maar misschien, als ze mazzel hebben, staat de schrijver van hun verhaal ze ook toe om gelukkig te zijn. Het blijft uiteindelijk fictie.’
Er zijn veel toekomstvoorspellingen in het verhaal. Hoe balanceer je het geven van een inkijkje in de toekomst met het behouden van de spanning?
‘Het is een precaire balans… eentje die ik nog steeds aan het perfectioneren ben. Ik verwerk altijd veel hints in de tekst – details die in eerste instantie misschien onbelangrijk lijken – die uiteindelijk op hun plaats vallen bij het lezen van het tweede of derde boek in de serie. Ik vind het grappig als een lezer terug kan kijken en zich dan realiseert hoe een idee heel de tijd al subtiel aanwezig was.’
Een ander belangrijk thema is klasse en je plaats op de sociale ladder. Alizeh wordt vaak slecht behandelt omdat ze een bediende is, terwijl Kamran als kroonprins zijn privileges geniet. Waarom heb je ervoor gekozen deze twee extremen tegenover elkaar te zetten?
‘Het onderzoeken van de rol die privileges – of het gebrek daaraan – op basis van klasse in het menselijk leven speelt, is iets wat mij altijd interesseert. In welke mate wordt wie we zijn bepaald door nature en in welke mate door nurture? Wat gebeurt er als je lot, je plaats op de sociale ladder, verandert? Hiermee spelen zorgt voor interessante personages.’
De relatie tussen Kamran en Alizeh is niet de enige belangrijke in het boek, er zijn nog veel andere gevallen van onverwachtse vriendschap. Hoe verschilt het schrijven van een goede vriendschap van het schrijven van een goede liefdesrelatie?
‘Er is natuurlijk wat overlap tussen de twee, gezien er ook vriendschap bestaat tussen twee geliefden, maar uiteindelijk denk ik dat het grootste verschil hem in de spanning zit. In een ideale wereld zijn vriendschappen een verademing. Liefdesrelaties daarentegen zijn op zijn minst een beetje een kwelling, en de spanning tussen beide geliefden moet langzaam opgebouwd worden. Tegen de tijd dat de twee personages dan eindelijk samenkomen moet het niet alleen voldoening geven, maar ook onvermijdelijk voelen.’
Tahereh Mafi, Alizeh. De duistere profetie, vertaling: Sandra C. Hessels, Uitgeverij Blossom Books, 480 pagina’s (€ 13,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie april 2023.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
