De gedichten van Hélène Gelèns zijn lichtvoetig, maar allerminst lichtzinnig of oppervlakkig – dat daar geen misverstand over bestaat. In Zet af en zweef is bijvoorbeeld het gedicht ‘wat de gracht niet wist’ opgenomen: over de dood van een beloftevolle Afrikaanse regisseur. Hij viel in een Amsterdamse gracht en verdronk.
Gelèns weet dat de inhoud wel komt. Ze richt zich in eerste instantie op de muziek in de woorden, ritme, de opeenvolging van klanken – en op de details. ‘Een gedicht is heel klein, alles valt ineens op. Alsof je met een vergrootglas leest.’ Poëzie moet ontregelen, een absurdistische inslag bevatten. Het trekt de lezer uit de dagelijkse sleur. ‘Mijn debuutbundel heet Niet beginnen bij het hoofd. Dus: niet beginnen met nadenken. Ik kan me verbazen over de richting die een gedicht dan op kan gaan, als ik het opschrijf: de onverwachte betekenissen van woorden en zinnen waarin de inhoud blijkt uit de woorden die op papier komen. Ik laat me leiden door de logica die in die woorden besloten ligt. De vorm bepaalt op die manier de inhoud.’
Gelèns’ poëzie komt krachtig tot leven als ze die voordraagt. Uit Niet beginnen bij het hoofd draagt ze het gedicht ‘Stamel de naam’ voor: het wordt een klein muziekstuk, met een sterk pulserend ritme rond het herhalende zinnetje ‘adem in en uit’. Gelèns vertelt dat ze tijdens optredens ook veel sceptische toeschouwers aan zich weet te binden. ‘Veel mensen denken dat poëzie niets voor hen is. Maar bijna iedereen blijkt in potentie geïnteresseerd.’
Dat in er in elk geval veel interesse voor haar eigen gedichten is, blijkt uit het feit dat haar debuutbundel Niet beginnen bij het hoofd is herdrukt, en was genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs 2007. Nu is er Zet af en zweef.
Hélène Gelèns, Zet af en zweef, Uitgeverij Cossee, ISBN 978 90 593 6249 9 (€ 16,90)
INTERVIEW – Lezen met een vergrootglas
