Wanneer begon het verhaal van de woekerpolis?
‘In de jaren vijftig werden de allereerste woekerpolissen verkocht, maar dat was nog op een heel bescheiden schaal. In de loop van de jaren tachtig raakte het langzaam steeds populairder. Tussen 1995 en 2005 was er een explosie aan woekerpolissen, toen zijn er ruim 6,2 miljoen verkocht.’
In De woekerpolisaffaire vertelt u dat er een expliciete waarschuwing van Prof. Boot aan voorafging.
‘Boot zag al eerder in wat het gevaar was van de woekerpolissen, en hoe verzekeraars doelbewust de boel aan het flessen waren. Maar hij werd niet gehoord. Nu heeft de helft van Nederland een woekerpolis en veel van hen hebben een groot financieel probleem. Nog steeds doen verzekeraars alsof er niets aan de hand is.’
Hoe kon het zo uit de hand lopen?
‘Veel van de gedupeerden zijn geboren in een tijd dat de verzekeraar nog aan huis kwam. Veel van hen zijn financieel analfabeet, vaak zonder dat ze het zelf weten. Maar zo’n verzekeringsagent kon je vertrouwen. In de jaren ’80 ontstond meer enthousiasme voor de vrije markt. Op basis van het goede vertrouwen hadden de verzekeraars ineens meer vrijheid. Volgens Peter Post van MoneyView zeiden banken en verzekeraars tot ongeveer 1985: “Hoe kunnen we de klant helpen om hem zo rijk mogelijk te maken?” En daarna zeiden ze: “Hoe kunnen we de klant zo grondig mogelijk leegkloppen?” De hele mentaliteit is omgeslagen en de politiek heeft niet opgelet.’
Hoe groot is de schade?
‘De schade is nu voorzichtig geschat op 20 miljard euro, maar realisten schatten het eerder op 150 miljard. Vreselijk veel geld! Engeland kende een soortgelijke ontwikkeling, maar toen het probleem werd gesignaleerd, heeft de overheid het direct getackeld. De Nederlandse overheid heeft te lang niets gedaan.’
En om het nog erger te maken: de polissen zijn vaak aan een ander potje met geld gekoppeld…
‘Ruim 750.000 polissen zitten vast aan een pensioen. En ruim een miljoen aan hypotheken. Als dat geld verdampt, en die mensen hun hypotheek niet meer af kunnen lossen, of niet meer voor hun pensioen kunnen sparen, is het leed niet meer te overzien.’
Bent u boos?>
‘Ik heb mijn emoties weg willen stoppen in het boek, maar: ja, ik ben zeker boos. Vooral omdat banken en verzekeraars nu doen alsof dit leed hen is aangedaan door de media. En omdat ze klanten zo gehersenspoeld lijken te hebben dat die zelfs nu nog denken dat het allemaal goed komt. Tal van deuren gingen vrij gemakkelijk open voor dit onderzoek, verrassend genoeg – maar even verrassend was dat juist de gedupeerden terughoudend waren. Alsof het erg was dat ze de verzekeringsmaatschappij zouden benadelen met hun verhaal. Ongelofelijk!’
Kees Kooman, De woekerpolisaffaire, Uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 0729 3 (€ 17,50)
