De Boekenweek, de Kinderboekenweek en De Nationale Voorleesdagen zijn al tientallen jaren een begrip in Nederland. Veel onbekender is de stichting die deze initiatieven organiseert, de Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Directeur Eveline Aendekerk staat daar sinds 2018 aan het roer en geeft een kijkje achter de schermen.
Door Jan Louwers
De CPNB zet zich al bijna honderd jaar in om het lezen van boeken en het boekenbezit te stimuleren. Met succes, want bijna iedereen kent de initiatieven van de stichting. Jaarlijks laten duizenden kinderen in januari hun ontbijt thuis staan om mee te doen aan het Voorleesontbijt, het startevenement van de Nationale Voorleesdagen. Ook de Boekenweek en de Kinderboekenweek zijn een begrip. Hoe komt het dan dat bijna niemand weet welke stichting dit allemaal organiseert?
‘Dat is een bewuste keuze,’ vertelt Aendekerk. ‘We vinden het helemaal niet nodig om algemeen bekend te worden. We zijn gewoon een stichting. Het is veel belangrijker dat het publiek onze campagnes kent. Zoals de Kinderboekenweek, Nederland Leest, de Boekenweek van Jongeren en natuurlijk de Boekenweek. Daarnaast reiken we elk jaar prijzen uit, zoals de Griffels & Penselen, de Kinderjury en de NS Publieksprijs. Dat doen we met één doel: lezers jong en oud helpen in hun keuze voor het juiste boek. Die keuze is zó belangrijk voor hun toekomstige beeld van boeken en lezen in het algemeen. Als je een boek pakt dat je niet zo goed bevalt, is het snel gedaan met het leesplezier. De kans dat je dan nog een keer een boek pakt, is vrij klein.’
Aendekerk is enorm gepassioneerd als ze het over boeken en haar werk voor de stichting heeft. ‘Onze missie is om de leeslust aan te wakkeren. Daarvoor komen wij elke dag ons bed uit,’ vertelt ze lachend. ‘We proberen altijd het boek te verbinden met de lezer. Dat doen we omdat lezen gewoon heel goed voor je is. Ik zeg altijd dat je leuker, slimmer en gezonder bent als je leest. Het is yoga voor de geest.’
Hartjesgebeuren
Hoe ziet het werk van de directeur van de CPNB eruit? Het blijkt behoorlijk uitdagend: Aendekerk moet honderden bibliotheken en boekhandels tevreden houden, die allemaal verschillende belangen hebben. ‘Je bent continu aan het balanceren. We hebben klankbordgroepen voor boekhandels, bibliotheken en uitgevers. Daarnaast hebben we een werkgroep kinderboekenuitgevers. Eens per kwartaal komen we samen en toetsen we dingen, zoals een thema voor de Boekenweek. Die vergadering gebruiken we vooral om input te verzamelen. Uiteindelijk moet je ook echt op je eigen inzicht vertrouwen, zonder daar de meningen van anderen bij te vergeten.’
‘De afgelopen Boekenweek hadden we bijvoorbeeld “Eerste liefde” als thema. De boekhandels waren daar heel erg over verdeeld. Sommigen vonden het echt een “hartjesgebeuren” en vroegen zich af of we dat wel moeten willen. Uiteindelijk was het ons beste thema ooit, juist omdat het zo laagdrempelig was. Soms moet je je eigen plan gewoon doorzetten. Uiteindelijk is er maar één mening die echt telt: die van de lezer.’
Met de tijd mee
Toen Aendekerk in 2018 als nieuwe directeur werd aangesteld, was dat een behoorlijke verrassing. Ze had nog niet eerder in de boekenwereld gewerkt. Zij zou voor een frisse wind in de stichting moeten zorgen. Met haar achtergrond als directeur van Dance4Life weet zij als geen ander hoe je de jongere generaties bereikt. Zo ging de CPNB in 2020 een samenwerking aan met McDonald’s, om tijdens de Kinderboekenweek bij ieder Happy Meal een leesboekje mee te geven. Aendekerk: ‘We proberen om vanuit te lezer te kijken. We willen weten waar ze zitten en hoe we ze kunnen bereiken. Deze Kinderboekenweek, begin oktober, gaan we bijvoorbeeld aan de slag met Minecraft. Dat spel is op dit moment het grootste communicatieplatform voor kinderen van die leeftijd. We hebben een boekenwereld gemaakt waar de kinderen het thema van dit jaar kunnen beleven: natuur. Zo komen de kinderen hopelijk te weten dat het Kinderboekenweek is en leren ze waar het voor staat. We zijn echt continu aan het proberen om nieuwe lezers te bereiken.’
Op de vraag wat haar grootste doel is, kan Aendekerk snel antwoord geven. ‘Elke Nederlander leest één boek per maand: dat is onze ambitie. Als we dat met z’n allen voor elkaar krijgen, wordt alles een stuk leuker, denk ik. Volgens onderzoek van KVB Boekwerk leest twaalf procent van de Nederlanders nooit, 43% procent leest wekelijks in een boek en 48% leest een tot drie keer per maand of minder in een boek. Die laatste groep van incidentele lezers groeit. Als die incidentele lezer één boek meer koopt en leest, komen we al een heel eind.’
Tot slot heeft de directeur nog een oproep: ‘Als je echt van lezen houdt en je wilt je onder gelijkgestemden begeven, dan moet je een kijkje nemen op hebban.nl. Dat vind ik echt een platform dat we met elkaar groot moeten maken. Van lezers, voor lezers en niet-commercieel. Dat wil ik echt graag laten groeien.’
Meer weten over de campagnes van de CPNB? Kijk op www.cpnb.nl.
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie september 2022.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
