‘Woorden scheppen orde in chaos. Op het moment dat je iets kunt formuleren, krijg je er grip op. Dat geldt in het verhaal en dat geldt voor woorden in de werkelijkheid. Toen ik voor het eerst in Japan kwam, was ik in een volkomen vreemde wereld, helemaal op mezelf aangewezen. Vanuit mijn hotelkamer begon ik faxen de wereld in te sturen, boodschappen waaruit zich iets creëert. Het eerste aanknopingspunt in zo’n onbekende wereld is meestal de Engelstalige krant. Die woorden vertalen de werkelijkheid, scheppen de eerste orde. Dat doet taal.’
Schrijf je dan met het doel om de chaos die je ervaart te ordenen?
‘Ergens, bij iemand, moest ik mijn verhalen kwijt. Als ondernemer zat ik altijd in het vliegtuig, elke dag. Het is gezond om dan een klankbord te hebben, al is dat van papier. Het schrijven van columns en boeken is zo in eenzaamheid ontstaan.’
En dus schreef je bijvoorbeeld Oorlogskinderen, een deels autobiografische roman?
‘Oorlogskinderen schreef ik al in 1991 in het Engels en verscheen pas onlangs in het Nederlands, vertaald door Louise van der Steen. Het geldt voor meer van mijn boeken, waardoor het nu ineens lijkt alsof ik productief ben geworden. Maar ja, dus schreef ik Oorlogskinderen. Ik vond het moeilijk.’
Waarom moeilijk?
‘Ik leefde in een vacuüm. Flower power? De naoorlogse leegte gaf gewoon een enorme vrijheid. Uit de chaos van het niets moesten onze ouders en wij iets maken. Maar onze ouders wisten het ook niet meer. Omkijkend droegen we allemaal toneelkleding. Het was gewoon een tijdelijk gebeuren. Terugkijkend zie ik een plotlijn van mijn leven. Ik vind het soms lastig om toe te geven dat die het hele verhaal vertelt. Aan het begin is er een ideaal. Om jezelf dan jaren later in naakte nuchterheid te zien is confronterend. Ik kijk om en zie dat ik totaal iemand anders ben geworden.’
Wie ben je dan geworden?
‘Iemand die steeds weer op zoek is. Naar een nieuwe omgeving of een nieuwe waarheid. En altijd maar heb ik het gevoel een schijntje te hebben gedaan of te hebben gevonden. Dat is best lastig wanneer je ouder wordt. Steeds ben ik bezig mezelf te herhalen. Want het is lekker. Ja, de zucht naar nieuwe dingen is zo verslavend, dat ik er ook inderdaad aan verslaafd ben. Vorig jaar nog dacht ik: ik ga niet op reis. Op zes weken na ben ik al die tijd onderweg geweest. Ik heb het niet meer in de hand. Misschien moet ik in therapie.’
Om te genezen van?
‘Van het avontuur. Met de boot voer ik de Zwarte Zee rond en raakte ik verzeild in de oorlog in Georgië. Een keer wandelden we in Zuid-Ossetië: Ome Jacob met twee vrienden en hun kindjes. Zien we op de terugweg de weg versperd door tanks. Daar staan we dan. Zegt de moeder uiteindelijk tegen de Russische soldaat dat het moet zijn afgelopen, want de kindertjes moeten plassen. Het is de nuchterheid van vrouwelijke wezens. Die Russische soldaat sprak geen woord Engels, maar begreep het perfect. Oorlog is een intense stroomversnelling; je maakt dingen mee die je niet kent. Dat is bevredigend.’
Bevredigend als de onbereikbare pot met goud…
‘Pot met goud is een zoektocht door de wereld van filosofie, religies, enzovoort. Het is de Pot aan het einde van de regenboog. Vroeger mocht je niet zoeken. De lagere school was Christendom, daarna werd je overvoerd met de Klassieken. Ik idealiseerde de filosofen. De pot wordt nog steeds bewaakt, maar de leprechaun, dat ben je zelf. Je moet de moed hebben de pot met goud te ontsluiten. Het is eng om toe te geven dat je de enige bent die eindverantwoordelijk voor het leven is.’
Zo eng als het einde van het leven zelf?
‘De dood is niks, we zijn onze eigen schepper. Voor niks kun je niet bang zijn. Je kunt wel bang zijn dat je te weinig doet in je leven. Het enige dat je kunt nalaten is je gedachtegang. Schrijven is daartoe de enige manier. Van Wittgenstein geniet ik nog steeds, al is hij dood. En zijn gedachtegang ontwikkelt zich nog steeds in een ander.’
Jacob Gelt Dekker (1948) is ondernemer, weldoener en filosoof. Maar ook: avonturier en excentrieke multimiljonair. Dekker richtte onder meer de fitnessketen Splash op, begon One Hour Super Photo en ontwikkelde Budget Rent a Car. Hij is auteur van Bajanala, a stranger in Africa. Najaar 2007 verschenen bij uitgeverij Conserve van hem de roman Het doel heiligt de middelen en de bundel columns Persona non Grata. In november 2008 kwam de inmiddels veel geprezen en herdrukte roman Oorlogskinderen uit. Dit najaar verschijnt Pot met Goud eveneens bij uitgeverij Conserve.
www.jacobgeltdekker.com
