Een favoriet bij boekenclubs in de hele VS, én van Bill Gates en Barack Obama, is de nieuwe roman van Amor Towles een waardige opvolger van zijn vorige bestseller Graaf in Moskou. Zoals we van de Amerikaanse auteur gewend zijn, zit De Lincoln Highway verfijnd in elkaar, maar leest hij ook heel goed weg. Een gelaagd avonturenverhaal over een roadtrip van tien dagen naar New York, waarin alles wat maar fout kan gaan, fout gaat.
Door Mirjam Mulder
‘Na Graaf in Moskou, een verhaal dat dertig jaar omspant, leek het me fijn om van versnelling te wisselen en een veel korter verhaal te vertellen. Ik dacht dat De Lincoln Highway daarom een dunner boek zou worden, maar uiteindelijk hebben ze een vergelijkbaar aantal pagina’s,’ vertelt de auteur lachend via een Zoom-verbinding met New York. Het bood een nieuwe uitdaging: ‘In Graaf in Moskou kon ik de evolutie van het hoofdpersonage en zijn omgeving beschrijven gedurende een tijdsspanne van dertig jaar. Ik denk dat het een groot plezier is voor de lezer om te zien hoe die ontwikkelingen zich ontvouwen. Maar in een verhaal van tien dagen heb je die luxe niet. En dus moet je manieren vinden om de lezer een glimp van het verleden van de personages te geven, zodat die tien dagen aanvoelen als een onderdeel van een groter traject. Algauw merkte ik dat die shift naar tien dagen ook zorgt ook voor meer momentum, een onderhuidse stuwkracht naar de ontknoping.’
Bedrieglijke stilte
Die tien dagen spelen zich af in de zomer van 1954. De achttienjarige Emmett Watson heeft anderhalf jaar in de jeugdinrichting Salina gezeten, en keert nu terug naar zijn ouderlijk huis in Nebraska. Daar treft hij alleen zijn broertje Billy aan. Hun moeder had al lang geleden haar biezen gepakt en hun vader is onlangs overleden. Billy en Emmett besluiten om hun moeder te gaan zoeken in San Francisco. Daarvoor nemen ze de Lincoln Highway, die van de ene kant van het land naar de andere loopt. Maar als Duchess en Woolly, Emmetts vrienden uit Salina, plotseling opduiken, neemt hun roadtrip een wending de andere kant op: helemaal naar New York.
Towles besloot vooral op gevoel dat het verhaal zich moest afspelen in het Amerika van de jaren vijftig. ‘Het klonk gewoon juist,’ zegt de auteur. ‘Als ik zo’n instinct heb, ga ik mezelf niet afvragen waarom en dan een lijstje maken of zoiets. Maar toen ik eenmaal klaar was met schrijven, wist ik wel heel precies waarom het verhaal zich juist in die tijd moest afspelen.’
Als verteller is dat een heel mooi moment, want het is op een bepaalde manier heel stil,
maar het is een bedrieglijke stilte.
De jaren vijftig in Amerika, legt hij uit, was een moment waarin hele grote veranderingen voor de deur stonden: van de civil rights movement, die begon nadat in 1954 de segregatie van openbaren scholen werd verboden, tot de seksuele revolutie en de vrouwenemancipatie. ‘Als verteller is dat een heel mooi moment, want het is op een bepaalde manier heel stil, maar het is een bedrieglijke stilte. Al die krachten zijn al in werking, maar ze vormen nog niet het primaire onderwerp. Ze sudderen nog onder de oppervlakte, maar beïnvloeden al wel de beslissingen die deze jonge mensen maken.’
Verhalencompendium
In een kort tijdsbestek laat Towles vele kleurrijke personages langskomen. Allemaal krijgen ze hun eigen achtergrondverhaal, dat de auteur stukje bij beetje voor de lezer uitrolt. Op subtiele wijze laat hij je daarbij nadenken over thema’s als moraliteit, vriendschap en schuld. Zo zijn Emmett en Duchess elkaars tegenpolen, maar je kunt niet eenvoudigweg stellen dat Emmett moreel gezien ‘beter’ is dan de impulsieve Duchess, die hem telkens in de problemen brengt. Towles: ‘Emmett is opgegroeid op een boerderij in het Middenwesten, terwijl Duchess opgroeide in het arme deel van New York, zonder moeder en met een alcoholist, oplichter en theateracteur als vader. Dus de morele instructie die hij heeft gekregen, is nogal vloeibaar. En ook al doet hij steeds slechtere en gevaarlijkere dingen, doordat je hem beter leert kennen, wordt het steeds moeilijker om hem daarvoor te veroordelen.’
Op die manier draagt elk personage zijn eigen verhaal mee, soms zelfs heel letterlijk: Emmetts broertje Billy is verknocht aan zijn Compendium van avonturenverhalen, over helden als Odysseus en de graaf van Monte-Cristo. ‘Een van mijn favoriete momenten in het boek is als Billy en Ulysses elkaar ontmoeten,’ vertelt de auteur. ‘Hier heb je twee totaal verschillende mensen: een achtjarige witte jongen die is opgegroeid op het platteland, en een oudere zwarte man die in de oorlog heeft gevochten en alles is kwijtgeraakt. Maar als ze elkaar ontmoeten, komen ze nader tot elkaar via het woord “Ulysses”. Ulysses neemt aan dat hij is vernoemd naar de voormalige president Ulysses Grant, wat vast ook zo is. Maar voor Billy verwijst de naam naar de Ulysses uit zijn avonturenboek. Als Billy hem het verhaal van de Griekse held voorleest, herkent Ulysses daarin zijn eigen levensverhaal en geeft het hem nieuwe hoop. Zo ontstaat er, door het uitwisselen van verhalen, een verbinding tussen die twee heel verschillende mensen.
Amor Towles, De Lincoln Highway, vertaling: Theo Schoemaker, Uitgeverij Meulenhoff, 576 pagina’s (€ 26,99)
Dit interview verscheen eerder in de Boekenkrant, editie februari 2023.
Benieuwd geworden? Bestel dit boek bij uw lokale Boekenkrant-boekhandel. Kijk hier voor een overzicht.
