‘Stel dat iemand een pil slikt om betere eigenschappen te krijgen. Wat gebeurt er met hem? Dat was mijn startpunt. Zonder plan of schema schreef ik, zoekend naar een antwoord,’ zegt Maarten Schinkel over Narcissus, zijn jongste roman.
Het antwoord geef je zelf: het medicijn maakt hem langzaam gek.
‘Ja. David ziet, vlak nadat hij het medicijn inneemt, een vrouw, Cho. Ze lijkt iemand anders, maar is een product van zijn op hol geslagen brein. Mensen die stemmen in hun hoofd horen, zien soms ook een mens bij die stemmen. Zijn waanzin na het innemen van de pil is dus een indirect gevolg van zijn wens om maatschappelijk op te klimmen, beter te zijn dan de generatie boven hem.’
Het boek heet naar de Griekse ‘Narcissus’. David is ambitieus maar toch verre van narcistisch?
‘De titel slaat vooral op wat David wordt, door de pil, en op de samenleving. David verliest zijn oude “ik”, die aarzelend, zelfkritisch, zelfs slordig was. Hij verandert in de perfectionistische, onverzadigbare streber die zijn baas ook al is. En hij gaat enorme risico’s nemen. Risico’s die overigens ook voorkomen in de echte financiële wereld.’
Is het beeld van Narcissus daarmee een verzonnen versie van de realiteit?
‘Nee, de mentaliteit en de beleggingsacties die ik beschrijf, zijn juist zeer reëel. Neem het beleggen in Zambiaanse staatsschuld: dat gebeurt in het echt ook. Het beleggen verloopt via een “vulture fund” of “aasgierfonds”. De “beleggers” kopen die staatsschuld op, nodigen de minister uit in een kantoor in Londen en persen het land nog verder af, om er winst op te maken. Het is allemaal geheel legaal. Zo heb ik alles in Narcissus laten nalopen door experts. Het medicijn bijvoorbeeld, dat hoofdpersoon David Stresemann neemt, bestaat niet, maar de ontwikkeling die hij doormaakt moet desondanks realistisch zijn. Ik heb met psychiaters en artsen gepraat en hun kennis hierover gebruikt.’
Je eigen kennis is ook niet onbelangrijk. Je bent economisch redacteur bij het NRC en schrijft vervolgens een boek over gekte en de harde financiële wereld. Toeval?
‘Ik ken de economische en financiële wereld en de mensen die er werken natuurlijk goed, dus het is niet zo vreemd dat die wereld in mijn boek voorkomt. De echte financiële wereld is wel een stukje saaier dan die in Narcissus. De mensen doen lang niet zoveel aan verboden middelen, zoals het vooroordeel wil. Cocaïne, bijvoorbeeld, tast je zelfkritiek en je beoordelingsvermogen alleen maar aan. Maar toch, de aanvechting tot het nemen van medicijnen is groot. Er werken jonge mensen in een competitieve omgeving die móeten presteren. Ze zijn in de greep van een verregaande vorm van hebzucht en gekte – en zo is het precies in Narcissus.’
Maarten Schinkel, Narcissus, Uitgeverij Meulenhoff, ISBN 978 90 290 8335 5 (€ 17,95)
