Ken je de film van Pietje Bell? Of heb je het boek gelezen? Grote kans dat je opa dit boek ook in de kast had staan. Het is een echt jongensboek over een ‘belhamel’ met een klein hartje. Ook Dik Trom haalde kwajongensstreken uit. De leraar en schrijver C. Joh. Kievit bedacht hem meer dan honderd jaar geleden, omdat hij vond dat toen in de jeugdboeken te veel braveriken zaten. Toen Dik Trom en Pietje Bell rond 1930 populair waren, wilden sommige mensen de boeken uit de bibliotheken halen, omdat ze een slecht voorbeeld waren voor de jeugd. Helaas voor die mensen kwamen er alleen maar meer deugnieten bij. De tweeling Hielke en Sietse uit de Kameleon-boeken bijvoorbeeld. Zij waren niet zo lang geleden nog te zien in de bioscoop. En hun hele dorp is nagebouwd in het plaatsje Terherne in Friesland. Je vind er de smidse van de vader van de tweeling, molen ‘de Woudaap’ en alle andere plekken die in het boek voorkomen.
Heft in handen
In Pietje Bell, Dik Trom en de Kameleon draait het om een stel ondeugende jongens. De meisjes blijven een beetje op de achtergrond. Later kwamen er steeds meer eigenwijze meiden in jeugdboeken voor. De schrijfster Annie M.G. Schmidt bracht ons Floddertje en Otje. Twee meiden met pit die het heft in eigen handen nemen. Maar ook schreef ze over de jongen Pluk, die helemaal in zijn eentje in een torenkamer gaat wonen en ervoor zorgt dat de dieren uit het bos worden gered. Je kunt namelijk niet altijd op volwassenen rekenen; zij luisteren lang niet altijd naar je. Dat vindt ook Madelief in Grote mensen daar kun je beter soep van koken. Haar moeder besluit gewoon om te verhuizen, zonder naar Madeliefs mening te luisteren. Omdat haar moeder weinig tijd voor haar heeft, trekt ze er maar in haar eentje op uit. Ze ontmoet Robbie de Rover en gaat met hem stiekem een leegstaand huis binnen.
Spannende tijd
De kinderen in de boeken van Jan Terlouw moeten zich ook vaak alleen redden. Meestal leven ze in een spannende tijd: in de oorlog of tijdens de watersnoodramp. Doordat ze heftige dingen meemaken worden ze vroeg volwassen. In Koning van Katoren moet Stach zeven opdrachten vervullen om koning te worden. De problemen lijken op die van onze eigen wereld. In Zoektocht in Katoren bekijkt de jonge geitenhoeder Koss de mensen om zich heen. Is hij nou gek of zijn zij het? Misschien heb je ook wel eens een boek van ene Evert Hartman gelezen. Hij laat zijn hoofdpersonen dingen meemaken in een wereld die voor de meeste kinderen onbekend is. Leny uit Het onzichtbare licht ziet dingen die niemand anders ziet en Richard en Wesley leven in de toekomst als Nederland helemaal onder water is gelopen. Thea Beckman schrijft in Het gulden vlies van Thule ook over de toekomst, over de tijd na de Derde Wereldoorlog. Andere van haar boeken spelen juist weer in het verre verleden. Ze gaan over kinderen die leven tijdens de Honderdjarige Oorlog of in de Gouden Eeuw. Je kent vast en zeker Dolf uit Kruistocht in spijkerbroek. Hij komt met een tijdmachine in de middeleeuwen terecht, in een kinderkruistocht. De film ervan is sinds kort op dvd verschenen.
Leefwereld
De leefwereld van de hoofdpersonen in de boeken van Carry Slee en Francine Oomen lijkt veel op onze wereld van nu: iedereen heeft een mobiel en zit op msn. In de boeken van Carry Slee zijn de hoofdpersonen bezig met verliefdheid, mode en muziek, maar soms ook met heftige problemen als incest of loverboys, zoals Eva in Lover of loser. Carry Slee neemt haar helden en hun problemen erg serieus. Bij Francine Oomen gaat het er iets luchtiger aan toe. In de Hoe overleef ik?-serie leer je Rosa kennen en al haar problemen met liefde, vriendschap en ouders. De titel zegt al genoeg!
De helden uit de jeugdboeken zijn door de jaren heen wel wat veranderd en ook hebben ze heel andere problemen gekregen. Maar nog steeds zijn ze populair, omdat ze hun eigen gang gaan. Want volwassenen begrijpen er soms helemaal niks van…
Thea Beckman, Het gulden vlies van Thule, Lemniscaat, ISBN 9789060697535 (€ 15,95)
Evert Hartman, Niemand houdt mij tegen, Lemniscaat, ISBN 9789060698105 (€ 15,95)
Guus Kuijer, Grote mensen daar kun je beter soep van koken, Querido, ISBN 9789045101590 (€ 9,95)
Annie M.G. Schmidt, Otje, Querido, ISBN 9789045101361 (€ 15,90)
Carry Slee, Lover of loser, ISBN 9789049921446 (€ 13,50)
Jan Terlouw, Koning van Katoren, Lemniscaat, ISBN 9789060690888 (€ 14,95)
