De stad en zijn onvaste muren is de eerste roman van Haruki Murakami in zes jaar tijd en dus keken veel mensen uit naar de verschijning van dit boek. Welke magisch-realistische wereld zou hij de lezer dit keer voorschotelen en zou hij het nog in zich hebben om de lezer ruim zeshonderd bladzijdes gekluisterd aan zijn rijke fantasie te houden?
Door Istvan Kops
Een naamloze zeventienjarige jongen wordt verliefd op een meisje van zestien. Ze vertelt hem over een ommuurde droomstad, waar zich haar echte zelf bevindt. Wanneer het meisje verdwijnt, begint hij een lange zoektocht die hem uiteindelijk bij de ommuurde stad brengt. In die stad krijgt hij onder andere te maken met een mysterieuze bibliotheek, oude dromen en een klokkentoren zonder wijzers. Zijn verblijf daar is echter van beperkte duur. Doordat hij in de stad van zijn schaduw wordt gescheiden, kan hij er namelijk niet langer blijven. Terug in de echte wereld ziet hij zich geconfronteerd met wezensvragen over droom en werkelijkheid, over zelf en schaduw en over eenzaamheid en verbinding.
Het verhaal van De stad en zijn onvaste muren is niet nieuw. Het verscheen al eerder in 1980 als een korte roman in een Japans tijdschrift. Murakami was echter niet tevreden over het resultaat en liep al langere tijd rond met het idee om het verhaal ooit nog eens verder uit te werken. Die uitwerking heeft gelukkig bijzonder goed uitgepakt. De stad en zijn onvaste muren is een vintage Murakami. Alle vertrouwde ingrediënten die ook in zijn andere boeken voorbijkwamen zijn aanwezig: rondwandelende katten, onverklaarbare gaten in de grond waar de hoofdpersoon in tuimelt en sprookjesachtige figuren. In De stad en haar onvaste muren voert Murakami zelfs eenhoorns ten tonele alsof het de normaalste zaak van de wereld is.
Naarmate het verhaal zich verder ontwikkelt, vervaagt het onderscheid tussen deze wereld en de andere wereld waarin de ommuurde stad zich bevindt en wordt de lezer steeds meer voor de vraag gesteld wat echt is en wat niet. De dromerigheid en de eenzaamheid doordesemt het hele verhaal hetgeen soms bijzonder mooie passages in eenvoudig proza oplevert: ‘Het was een eenzame zomer in mijn eentje. Ik blijf een donkere trap afdalen. De trap gaat eindeloos door. Ik heb het gevoel dat ik zoetjesaan het centrum van de aarde moet hebben bereikt. Maar zonder me daar iets van aan te trekken daal ik verder af. Ik voel dat om mij heen de dichtheid van de lucht en de zwaartekracht veranderen. Maar hoe zou dat komen? Het is toch gewoon lucht? Het is toch gewoon de zwaartekracht? En dan ben ik nog eenzamer.’
Murakami leidt de lezer rond in een droomachtige wereld die prettig gelaagd aanvoelt. Altijd heb je het gevoel dat er zich meer onder het oppervlak afspeelt. Het verhaal stroomt als een meanderende rivier door een bucolisch landschap, waarbij alle tijd wordt genomen voor verschillende boeiende subplots en kleurrijke nevenpersonages. Zo ontmoet de hoofdpersoon als hij in een afgelegen bergdorpje het directeurschap van de plaatselijke bibliotheek overneemt een introverte autistische jongeman die slechts met M wordt aangeduid en die vanwege zijn autistische aard met maar weinig mensen echt contact kan leggen en meneer Koyasu, die op tragische wijze zowel zijn vrouw als zoontje heeft verloren. Vanaf de eerste pagina zet Murakami allerlei subplots uit waarin de lezer zich kan verliezen met een mooi literair weefwerk tot gevolg. Met De stad en haar onvaste muren levert Murakami een imposant verhaal af dat tot het beste van zijn werk mag worden gerekend.
Haruki Murakami, De stad en zijn onvaste muren,
Atlas Contact, vert. uit het Japans: Elbrich Fennema, 640 p. (€ 34,99)
