Zelden heb ik de opmerking ‘een nieuw jaar, nieuwe kansen’ zo aarzelend horen uitspreken als rond de afgelopen jaarwisseling. De wil is er wel, maar de vraag hoe de pandemie zich verder zal ontwikkelen maakt onzeker. Daarom heb ik des te meer bewondering voor alle nieuwe plannen, voor elke schrijver, uitgever en boekhandelaar die zijn nek nog durft uit te steken. Tegen de tijd dat deze column gelezen zal gaan worden heeft Ilja Leonard Pfeijffer de kopij voor het komende Boekenweekgeschenk allang ingeleverd en heeft Marieke Lucas Rijneveld het essay dat ze speciaal voor deze gelegenheid schreef zeker al tot een goed einde gebracht. In september maakte Eveline Aendekerk – zij is de directeur van de stichting Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek (CPNB) – het thema van de Boekenweek 2022 bekend: ‘Eerste liefde’. Het leek net alsof ze daarmee wilde zeggen: ‘We beginnen gewoon bij het begin, met de allereerste liefde. Na de pandemie, een nieuwe start.’ In september konden we dat nog denken, maar na de maanden november en december is alles toch weer een stuk minder zeker. Ik denk echter dat het van zaterdag 5 t/m zondag 13 maart hoe dan ook zal zinderen in boekenland. Als het vak iets heeft laten zien de afgelopen maanden, is het wel hoe vindingrijk de boekenvakkers zijn. Presentaties, literaire bijeenkomsten, leeskringen, of ‘poetry slams’ zijn ondanks alles en weliswaar met slimme aanpassingen toch gewoon doorgegaan. Niet alleen digitaal, maar ook fysiek. In de bibliotheek van de stad waar ik woon maakte ik een presentatie mee, die in twee sessies gehouden werd – beide keren met een half volle zaal – waardoor de afstand van anderhalve meter gegarandeerd kon worden. Ik heb gezien dat geplande bijeenkomsten naar buiten werden verplaatst, waardoor ze toch konden doorgaan. En terwijl in de lichtbakken boven de snelweg staat ‘Blijf zoveel mogelijk thuis’ kon ik zonder schuldgevoel in een lekkere stoel een uurtje langer lezen. Ik deed immers wat er van me gevraagd werd? Heel blij werd ik van een initiatief waarover mijn neefje me vertelde. Hij maakt deel uit van een vriendengroep waarbinnen is afgesproken dat in de groepsapp iedere dag één gedicht wordt gedeeld. ‘Dat doen we nu al maanden,’ vertelde hij.
Nu is er naast de pandemie een ander fenomeen dat roet in het eten kan gooien. Dat is de papierschaarste. Doordat veel papierfabrieken overgestapt zijn op de productie van karton, vanwege alle pakjes die er verstuurd worden, is de levertijd van papier enorm toegenomen. Ik ben er echter zeker van dat de CPNB en de uitgeverijen van Ilja en Marieke daar rekening mee gehouden hebben. De pandemie en de papierschaarste mogen dan onzekerheid zaaien, ze zullen geen onverschilligheid oogsten. ‘Een nieuwe Boekenweek, nieuwe kansen.’
