Natuurkundigen die kunnen communiceren – ondanks eloquente verschijningen zoals Vincent Icke zie je het maar weinig. Natuurkunde beschrijft de basis van ons universum, van sterrenstelsels tot atomen, maar natuurkundige wetenschappers lijken meestal niet in staat om de wonderen van het vakgebied aan leken uit te leggen.
Walter Lewin is een van hen die zijn onbegrensde enthousiasme kan combineren met een duidelijke, beeldende uitleg. Vooral het laatste heeft hem beroemd gemaakt. Tijdens zijn colleges aan het Massachusetts Institute of Technology zwierden ballen door de zaal, rookte hij in naam der wetenschap graag enkele sigaretten (wat hij succesvol herhaalde tijdens een uitzending van De Wereld Draait Door) en hangt hij soms ondersteboven aan een touw om de principes van de natuurkunde aan zijn studenten over te brengen. Enkele colleges die zijn opgenomen, werden een regelrechte hit op youtube, waar Lewin in korte tijd letterlijk een miljoenenpubliek opbouwde.
‘Gek op natuurkunde’ bevat korte terugblikken op de geschiedenis van de natuurkunde en blikken in het diepst van het heelal, maar het is geen moment ontoegankelijk. Dit boek is vooral bedoeld als inleiding voor buitenstaanders. Zonder formules en zonder introvert taalgebruik verleent Gek op natuurkunde iedereen een helder inzicht in de magische wereld van natuurkrachten. Het is een persoonlijk verslag van een levenslange obsessie. Vandaar ook dat Lewin een aantal persoonlijke uitstapjes maakt: het ontlopen van zijn dienstplicht en de baan van zijn grootvader, maar ook huis-, tuin- en keukensituaties zoals polyestertruien en weegschalen.
De aanpak en de manier van uitleggen heeft Walter Lewin heel bewust gekozen. Hij schrijft hier zelf over: ‘De meeste middelbare scholieren en eerstejaarsstudenten hebben het land aan natuurkunde omdat het vak meestal wordt onderwezen in de vorm van een ingewikkelde reeks formules waar veel wiskunde aan te pas komt. Dat is niet mijn aanpak. Ik laat zien dat de natuurkunde een manier is om naar onze wereld te kijken.’ Natuurkundigen, schrijft hij later, hebben altijd nieuwe manieren, ontwikkeld, nieuwe wegen gezocht, om naar de wereld te kijken. Lewin houdt van kunst, omdat kunstenaars volgens hem hetzelfde doen. Het enige wat ik me na dit leesavontuur nog afvraag: is natuurkunde dan misschien een vorm van kunst?
Walter Lewin, Gek op natuurkunde, Uitgeverij Thomas Rap, ISBN 978 94 004 0134 1 (€ 19,90)
