In Binnen de huid verschijnen voor ervaren Voskuil-lezers bekende personages ten tonele. Het verhaal handelt over de echtparen Maarten en Nicolien Koning en Paul en Rosalie Dehoes, die ook al een rol speelden in Voskuils debuut Bij nader inzien en de succesvolle cyclus Het bureau. Paul Dehoes heeft net een baan als leraar aanvaard en is met zijn burgerlijke vrouw Rosalie in een flat in de provincie gaan wonen. Zijn goede vriend Maarten Koning ervaart dit als een steek in de rug. Maarten zelf blijft ‘verzet plegen’ door geen baan te nemen en leeft van incidenteel vertaalwerk dat goede vriendin Henriette vanuit Parijs hem aanbiedt. Maarten vindt dat Paul zich teveel heeft aangepast aan de maatschappij en zijn vroegere idealen te grabbel gooit.
De discussie van de twee vrienden over de keuze die Paul gemaakt heeft, omspant het gehele boek. Daarbij gooien de vrienden allerlei theorieën op tafel om hun standpunten te rechtvaardigen. Ondertussen worstelt Maarten Koning met zijn toekomst. Het liefst zou hij het voorbeeld van Henriette volgen en naar Parijs vertrekken, maar het zekere bestaan van Paul trekt ook aan hem.
Zijn maatschappelijke toekomst is niet het enige dilemma waarmee Maarten kampt. Gaandeweg krijgt hij steeds meer gevoelens voor Rosalie, die wederzijds blijken te zijn. Vanaf het moment dat de Maarten en Rosalie elkaar zoenen staat elke ontmoeting tussen de twee echtparen onder hoogspanning, zeker omdat ook Paul en Nicolien steeds meer naar elkaar toetrekken.
Minutieus volgt Voskuil de gedachtegang van Koning, die zichzelf met zijn onvermogen om beslissingen te nemen tot wanhoop drijft. Het ene moment wil hij zijn koffers pakken en de trein naar Parijs inspringen, tien minuten later ziet hij zichzelf in een lerarenkamer. Het ene moment houdt hij zielsveel van Rosalie, tien minuten later walgt hij van haar en kan hij niet zonder zijn vrouw Nicolien.
De tegenstrijdige gevoelens ‘binnen de huid’ van Maarten Koning maken het lezen van Binnen de huid tot een zware, maar interessante klus. De theorieën over de gewenste maatschappelijke positie, de liefde en het huwelijk vliegen in het rond en voor luchtige gesprekken is geen plaats. De besluiteloosheid van Koning wekt het ene moment irritatie en het andere moment sympathie op, waardoor ook de lezer met een gevecht ‘binnen de huid’ opgezadeld wordt. De ruzies tussen Maarten en Nicolien zijn meesterlijk beschreven en de passages waarin de echtparen, ondanks de sluimerende dubbelverhoudingen, hele weekenden met elkaar opgescheept zitten zorgen voor een ongemakkelijk gevoel.
Voskuils huivering om het manuscript uit te geven is begrijpelijk. Met de theorieën over liefde en vreemdgaan en de dubbelverhoudingen tussen Maarten en Nicolien en Paul en Rosalie fileert Voskuil het huwelijk en de vriendschap tot op het bot. Voor Voskuil-liefhebbers vormt Binnen de huid de onmisbare, ontbrekende schakel tussen Bij nader inzien en Het bureau. Voor zijn nieuwe lezers is het boek een boeiende, beklemmende ervaring, waarvoor wel enig doorzettingsvermogen vereist is.
J.J. Voskuil, Binnen de huid, Uitgeverij Van Oorschot, ISBN 978 90 282 4118 3 (€ 25,00) (paperback), ISBN 978 90 282 4117 6 (€ 35,00) (hardcover)
