Negen volgt een korte periode uit het leven van een aantal inwoners van Warschau die zich met niet al te frisse zaakjes bezighouden. Wat die duistere zaakjes precies behelzen wordt nooit helemaal duidelijk – maar wel dat Pawel en Jacek schulden hebben, en worden achtervolgd.
Het verhaal is dan ook niet het belangrijkste in Negen. De personages worden vrijwel niet uitgediept en van een echte ontwikkeling in het plot is nauwelijks sprake. Stasiuk richt zich veel meer op het uitwerken van zijn thematiek. Negen is een beklemmende beschrijving van de hectische rusteloosheid van het hedendaagse Warschau.
Stasiuk beschrijft Warschau als een plek die nooit rust. Trams, bussen en metro’s rijden af en aan. De geur van bereid eten en de stank van auto’s en arbeid bepalen de sfeer van de stad, net als het kunstmatige vuile licht dat continu aanwezig is. Zo rusteloos als de stad zijn ook de personages. Op de vlucht voor hun belagers verblijven Pawel en Jacek telkens maar kort op dezelfde plek. Uiterst minutieus rapporteert Stasiuk hun gang door de stad, dan weer links, dan weer rechts, van de buitenwijken naar het centrum en weer terug. Tram in, bus uit. Straat in, tunnel uit. In sommige passages heeft Negen meer weg van een stratenboek dan van een roman.
‘De Kijowska lag er uitgestorven bij. Auto’s reden de Tysiaclecia op. Sommige zouden niet meer terugkeren. Een enkele reis. Eerst naar het viaduct aan de Radzyminska, dan afslaan naar de Zabraniecka en verder richting Urata, tussen de wilgen en de vuilnisbakken…’ (p.75)
Het is even wennen, minutieuze stijl van het trage, uitdijende beschrijven. Maar wie daardoorheen weet te kijken, ziet ook de vasthoudendheid waarmee Stasiuk die thematiek verder uitwerkt. Menselijke contacten zijn rusteloos, want altijd vluchtig en onpersoonlijk. En ook herinneringen aan vroeger zijn rusteloos, want nooit compleet. Andrzej Stasiuk is een stilist, een mysterieus verteller van onaffe, intrigerende levens en verhalen. Negen smaakt naar meer.
Andrzej Stasiuk, Negen, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1275 5 (€ 19,90)
Vertaling: Karol Lesman
