Je bent, behalve thrillerschrijver, advocaat van enkele zeer beruchte Zweedse criminelen. Je kent die wereld dus goed?
‘De zaken van mijn cliënten geven mij een unieke inkijk in de Zweedse onderwereld vanuit de ‘veilige’ bovenwereld. De verhalen die ze vertellen, de dingen die ze hebben gedaan, inspireren mij en komen terug in de Stockholm-trilogie.’
Gebruik je hun letterlijke verhalen?
‘Ik mag niet het verhaal van een cliënt navertellen, dat is tegen mijn geheimhoudingsplicht. Maar hun verhalen zijn ongelofelijk. Tientallen losse elementen van tientallen verschillende criminelen heb ik aan elkaar geplakt. Trouwens, het werkt ook de andere kant op: niet alleen komen hun verhalen terug in de Stockholm-trilogie, mijn boeken liggen op hun nachtkastjes.’
Hoe weet je dat?
‘Ik geef geregeld spreekbeurten voor agenten uit Stockholm. Die vertellen me dat ze mijn boeken aantreffen in de huizen van criminelen. Verder vaak nog een ander boek, van een onbekende schrijver, en er hangt altijd een Al Pacinoposter aan de muur.’
Misschien hebben je boeken het ‘verkeerde’ effect gesorteerd: mensen zien zichzelf aangemoedigd om het foute pad te bewandelen…
‘Er zijn zeker mensen die door bijvoorbeeld Al Pacino denken dat criminaliteit ‘cool’ is. Maar in mijn boeken is het niet ‘cool’ om crimineel te zijn. Ik denk ook niet dat mijn boeken hen op die gedachte brengen, maar dat ze zichzelf herkennen in mijn boeken. Andersom dus.’
Hoe ziet jouw criminele wereld eruit?
‘Als advocaat verdedig ik de criminelen voor wie het een way of life is. Mensen kunnen 1001 redenen hebben om een vergrijp te plegen. Voor mijn cliënten is het net zo natuurlijk als ademen en eten. Ze leven 24 uur per dag in getto’s en gangs. Ik ken en begrijp hun wereld, en wilde ook vanuit het perspectief van de crimineel schrijven.’
Is dat zo anders?
‘Voor een Scandinavische thriller zeker. Ik doe veel dingen anders: ik wil niet het misdrijf volgen, maar de misdadiger, ik wil niet de klassieke moord centraal stellen maar een breder spectrum aan vergrijpen laten zien – zoals het echt gaat. De in Scandinavië al even klassieke politieagent blijft ook achterwege. Net als de maatschappijkritiek trouwens, die veel Scandinavische schrijvers hanteren in hun boeken.’
Anders is ook het beeld van Stockholm dat je schetst…
‘Ja, er zijn diverse versies van Stockholm in de Zweedse hoofdstad te vinden, en ik zoek mijn spanning op de grenzen tussen die verschillende werelden. Dat levert een veelkleurige schildering op van de stad – heel anders dan in de toeristenboekjes!’
Jens Lapidus, Bloedlink, A.W. Bruna Uitgevers, ISBN 978 90 229 9445 0 (€ 19,95) Vertaling: Jasper Popma
