Reuzenbrandnetels kweken, wakker worden met een gewei vastgegroeid op je hoofd of op reis gaan in een magische wereld vol verassingen: de geest van Roald Dahl lijkt te zijn teruggekeerd in de huidige kinderboeken.
Wie kent hem niet: de in 1990 overleden Roald Dahl? Zijn naam wordt doorgaans in een adem genoemd met zijn wereldberoemde De Grote Vriendelijke Reus, maar ook met Matilda, De reuzenperzik en Sjakie en de chocoladefabriek. Deze boeken zijn inmiddels klassiekers en over dehele wereld bekend.Kenmerkend aan Dahls boeken is de rijke fantasie en de verscholen moraal: hoe anders iemand ook is dan de rest, iedereen heeft wel een verborgen talent. Daarnaast liet hij in zijn werk vaak dezelfde soort personages terugkomen, zoals nare ouders en een kind dat het zwarte schaap van de familie is.
De laatste tijd zijn er veel kinderboekenauteurs die hun inspiratie lijken te halen uit de grappige en onvoorspelbare verhalen van Dahl. Hun boeken lopen over van de vervelende ouders en pesterige ooms en tantes. Uiteraard ontbreekt het deze schrijvers ook niet aan een rijke fantasie. Zo komen reuzen en pratende dieren veelvuldig voor.
Een goed voorbeeld van een boek dat onderdeel is van deze opkomende trend is Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist, geschreven door Tosca Menten, auteur van de serie Dummie de mummie. Het verhaal gaat over het jongetje Dirkje, die zich net ‘een leeggelopen ballon’ voelt, want hij moet hardwerken van Tante Fop en Oom Griep. Alleen door een reuzenbrandnetel te kweken kan hij ontkomen aan het terreurregime van zijn adoptieouders. Samen met zijn twee geiten, Sik en Sokkie, gaat hij op onderzoek uit en doopt hij zichzelf om tot brandnetelspecialist.
Mentens verhaal heeft veel gelijkenissen met Dahls werk. Menten beschikt over net zo’n rijke fantasie als de Britse schrijver; zo komen er in haar boek lopende brandnetels en pratende geiten voor. Qua personages toont het boek subtiel overeenkomsten met De reuzenperzik, waarin de tantes Spons en Spijker slecht zorgen voor het jongetjes James, die op zijn beurt weer op Dirkje lijkt. Net zoals James wordt Dirkje in het verdomhoekje gestopt door zijn vervelende familie.
Ook het boek van Janet Foxley, Munkel Trog, past geheel binnen dit plaatje; net als in Dahls GVR gaat dit boek over reuzen. Munkel is het zwarte schaap van de familie, omdat hij te klein is voor een reus en daardoor op een Kriel lijkt – een mens. De reuzen houden draken, en het temmen van die draken wordt gezien als de hoogste kunst. Munkel is dan wel klein, maar hij is ook slim. Het lukt hem dan ook om een draak te temmen.
Het verhaal van Munkel doet ook denken aan Matilda. Net zoals Munkel wordt dit Dahl-personage verwaarloosd door haar familie en krijgt haar jongere broer, net als die van Munkel, alle aandacht. Hoewel zowel Matilda als Munkel door hun familie worden buitengesloten, lukt het hen toch om hun doel te bereiken door slim te zijn. Zo zie je maar: je bent niet minder waard omdat je anders bent.
De auteurs van boeken als Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist en Munkel Trog zijn ongetwijfeld flink geïnspireerd door Dahl. De rijke fantasie en de grappige scènes in deze nieuwe verhalen sluiten naadloos aan op de rijke droomwereld van kinderen – net zoals de magische vertellingen van Roald Dahl dat al tientallen jaren doen. De Grote Vriendelijke Reus is terug van weggeweest!
Beeld: Quentin Blake, Elly Hees.
Boekgegevens
- Janet Foxley, Munkel Trog, Uitgeverij Lemniscaat, ISBN 978 90 477 0474 4 (€ 10,00)
- Tosca Menten, Dirkje Bakkes, brandnetelspecialist, Uitgeverij Van Goor, ISBN 978 90 003 4418 5 (€ 14,99)
Dit artikel verscheen eerder in de Boekenkrant, editie juli 2015
