‘Wijn is een prachtige drank, vol emoties, associaties en verhalen. Die verhalen achter de wijn zijn zeker zo belangrijk als de proefnotities. Want wijn is beslist niet objectief; een kale proefnotitie is bijna zinloos. Dat deel van de hersenen dat geuren waarneemt, staat bijvoorbeeld niet in direct contact met het spraakcentrum. Daar zijn dus geen exacte woorden voor. En door te veel te focussen op de precieze notering van de smaak, verwijder je jezelf van de beleving. Als wijn dan toch associatief is, doe het dan goed.’
Vormende jaren
Onno Kleyn bedoelt daarmee: doe het zoals Kleyn het doet. Want Kleyn verbeeldt de smaak met bloemrijke beschrijvingen, waarbinnen de feitenkennis van de connaisseur ligt in het warme bed van emotie en beleving.
‘Sommige verhalen in Weg van wijn grijpen terug naar mijn vormende jaren. Zoals het eerste, “Casa Emma”. Ik woonde in Toscane, midden in de Chianti-Classico. Ik was bezig met mijn zangstudie. Toen kwam ik een Nederlandse wijnschrijver tegen, die mij meenam op zijn proefbezoeken. Het werd het begin van een nieuw leven. De keuze van de streken en van de wijnen die ik in Weg van wijn beschrijf, is puur op grond van mijn emotionele voorkeuren. Mijn aanpak is daarbij steeds: inzoomen op een gebied, en dan uitkomen bij een of twee producenten. De informatie vervolgens in kleine hapjes gedoseerd, en dan zo smakelijk mogelijk opgediend. Daar voel ik me bij thuis.’
Het oude land
Het oude land, zoals Kleyn Europa noemt, kent vele verhalen en vele verschillen. Bepaalde gebieden, zoals de Bourgogne en de Beaujolais, zijn echter puur monocultuur. ‘Maar dat zijn de uitzonderingen. Een van de fenomenen in Frankrijk: je vindt er naast Parijs, Marseille en Lyon nauwelijks grote steden. Dat is goed voor de wijn, want steden kunnen de wijngaard verdringen. Parijs, bijvoorbeeld, heeft nog een paar stukjes wijngaard op Montmartre, maar dat stelt weinig voor. Italië is beduidend dichter bevolkt. De steden hebben echter van oudsher interactie met de wijngaarden. Florence met Chianti, Rome met Frascati… En in Zuid-Tirol vind je een amalgaam van huizen en wijngaarden. Wijn redt het landschap. Is de wijngaard veel waard, dan bouwen ze er geen huizen.’
Kleyn zijn
Wat heb je nodig om Onno Kleyn te zijn? Grote nieuwsgierigheid, kennis van wijn, historie en land, en natuurlijk een goed glas en dito pen. ‘Telkens weer is het knutselen en puzzelen met woorden om te duiden en te beschrijven. Taal, in haar onvolkomenheid, blijft spannend. En dat past de wijn. Want die kun je niet anders dan langs een zoektocht onder woorden brengen. Omdat de smaak en de geur associatief zijn. Neem twee identieke wijnen in identieke glazen. Drink de een op een boerderijtje in Frankrijk en de ander op een industrieterrein. De waardering zal verschillen.’
Onno Kleyn, Weg van wijn, uitgeverij Nieuw Amsterdam, ISBN 978 90 468 0961 7 (€ 19,95)
