Je bent ongemeen fel in Vurige tong.
‘Vind je? Ik beschrijf mijn persoonlijke ervaringen, Vurige tong is een combinatie van herinneringen en gevoelens, vervlochten met feitelijke gegevens over de kerk. Maar ik heb de lezer niet weg willen jagen, zó fel moest het niet zijn.’
In Vurige tong ageer je tegen de angstcultuur van religie. Hoe ver ging die?
‘Je wist niet beter of het was zoals het je werd opgelegd. Je nam deel aan de rituelen omdat het moest, maar die dwang was niet expliciet, zo sterk was die. Bidden, katholieke liedjes zingen, naar de mis gaan: je werd niet geacht erover na te denken. Het hoorde zo. Ik heb, en had, een fantasierijke geest, stelde me van alles voor bij die verhalen. Ik dacht er wél over na. Maar dat werd afgestraft.’
Angst is het bindmiddel van religie?
‘Tielt is waarschijnlijk de meest katholieke stad van Vlaanderen. Onder meer angst houdt die kerk overeind. Van jongs af aan waren wij gewaarschuwd: doe goed en je gaat naar de hemel, doe slecht en je gaat naar de hel. Het lijkt een keuze, maar je verlamt daarmee mensen, en zeker kinderen, van angst. En zelfs als je je hebt losgemaakt van de kerktoren, blijft er altijd nog een deel kerktoren in je mentaliteit zitten.’
Wat is volgens jou het gevolg van die kerktoren, in de mentaliteit van gelovige mensen?
‘Gelovige mensen bewapenen zich met cirkelredeneringen en dogma’s. “Het is zo omdat het zo is” is de verdediging van veel religieuze mensen. “Het staat in de bijbel.” Het houdt het denken en de vrije geest tegen. Duizenden jaren geleden bedacht men goden om de wereld mee te verklaren, en gold die redenering als houvast. Intussen is de wetenschap toch dermate vergevorderd, dat het onzinnig is om nog te geloven?’
Wat biedt wetenschap wat religie niet heeft?
‘Wetenschap boezemt mensen geen angst in. Het zegt niet: je bent geen goed mens als je dit of dat doet. Het probeert de feiten zo goed mogelijk in kaart te brengen, en daar een zo consistent mogelijk wereldbeeld uit te destilleren. En ja, sommige dingen weten ze nog niet. Soms kun je dat toch beter een fantastisch mysterie laten dan er een instituut rondom te bouwen?’
Ann de Craemer, Vurige tong, Uitgeverij De Bezige Bij, ISBN 978 90 854 2318 8 (€ 19,95)
