Bas had een verhouding met Iris, getrouwd met Jos. Iris bleek zwanger en besloot dat Jos de vader moet zijn van haar zoon, Sven. Haar relatie met Bas liep stuk. Vele jaren later stond Jos een DNAtest van Sven toe met een duidelijke uitkomst: Bas vernam per brief dat hij de vader is.
Gebroken spiegel
Iris is een reflectie in een gebroken spiegel van gebeurtenissen in Maarten van Buurens privéleven. ‘De namen van de betrokken personen zijn veranderd, Nijmegen – waar ik toen woonde en werkte – heb ik Waalstad genoemd, en een paar andere aspecten heb ik aangepast. Maar de gebeurtenissen in het boek zijn mij en de vrienden die ik toen had, allemaal overkomen.’
Van Buuren vertelt over zijn stukgelopen huwelijk. ‘Een relatie die rationeel was. We waren eerlijk en hadden vertrouwen in elkaar. We konden alles delen, tot en met het vreemdgaan waar we ons beiden soms schuldig aan maakten.’ Maar het huwelijk liep stuk en Van Buuren kreeg een relatie met een vrouw die hij nu als “Iris” portretteert. ‘Het was onstuimig en emotioneel. Er was wantrouwen, achterdocht, angst, onzekerheid, romantiek en verlangen. Ik was verknocht aan haar en nog steeds verknocht aan mijn ex. “Iris” vrat van alles uit en ik wist het. Wij hadden alleen vertrouwen als we elkaar zagen. Gek, de eerste relatie was geheel gebaseerd op vertrouwen en de tweede relatie op een absoluut gebrek aan vertrouwen.’
Subjectief en persoonlijk
De heftige ontwikkelingen van de verschillende personages in Iris stelde Van Buuren op uit zijn herinnering. ‘Puur subjectief en persoonlijk. En onaardig van mij, omdat de vrienden van destijds zich niet kunnen verdedigen en volkomen weerloos zijn.’
Maar de drang om dit boek te schrijven, was sterker. Daar heeft Van Buuren een ontembare drijfveer voor gevoeld. ‘Ik was op een punt in mijn leven waarop ik de dingen die ik deed, wel gezien had. Wat wilde ik nog doen? Schrijven! Maar waarover? Wat ligt mij na aan het hart, welk verhaal moet per se op papier?’ Dat bleek een van zijn oude liefdesrelaties die stukliep, en de zoon die uit die relatie voortkwam.
Anderhalve maand
Hoe schrijft iemand die in zijn vak uitsluitend aan literatuurbeschouwing doet? ‘Vooral door veel dingen niet te doen. Geen romans lezen, je niet laten beïnvloeden door wat hoort, of goed zou moeten zijn. Mijn hoofd moet leeg. Ook die literatuurtheorie die ik jarenlang doceer in colleges, moet eruit. Als ik zou schrijven met die terminologie in mijn hoofd, wordt het gekunsteld en geforceerd.’
Om zijn herinneringen te stimuleren, stalde Van Buuren een schoenendoos vol brieven, foto’s en aantekeningen uit. De echte Iris en Sven waren nadrukkelijk aanwezig terwijl het boek vorm kreeg. Het schrijven kostte Van Buuren anderhalve maand – uitzonderlijk snel voor een roman van meer dan 200 pagina’s.
‘Als ik schrijf, ben ik daar 24 uur per dag mee bezig. Het boek staat me tot in detail voor ogen. Ik herbeleefde de tijd met “Iris” intensief.’ Het resultaat: een liefdesroman waar de vonken vanaf vliegen.
Maarten van Buuren, Iris, Uitgeverij De Arbeiderspers, ISBN 978 90 295 7502 7 (€ 18,95)
