In 1653 slaat het VOC-schip ‘De Lastdrager’ te pletter op de rotsen van Yell, een van de Shetlandeilanden. Jan Camphuys, een 18-jarige leerling zilversmid en waarnemer namens de VOC, dan de grootste firma ter wereld, is een van de 26 overlevenden. Drie eeuwen en enkele decennia later verhuist Peter Blanker naar het Schotse eiland Yell. ‘Waar ik onder meer ging wonen om dit boek te schrijven.’
Een boek dat de uitwerking vormt van een enkele zin…
‘Een zin die natuurlijk niet de enige bron was. De VOC-site vertelde mij bijvoorbeeld over Camphuys’ carrière. Camphuys was zeer rechtschapen en bleek geen krachtig bestuurder. Hij was ook een natuurvorser, en had later in Indië een verzameling schelpen. Dus laat ik hem op achttienjarige leeftijd naar schelpen zoeken, wat, althans in het boek, mede zijn karakter tekent.’
Je construeerde een boek gebaseerd op een zin en aan de hand van enkele bronnen. Waar lagen voor jou de leemtes?
‘De basis voor mijn roman is het dagboek dat Camphuys vanaf zijn schipbreuk bijhield. Dat is dan ook direct de grootste leemte. Want het dagboek begint op de dag dat De Lastdrager strandt. De aanloop tot de ramp moest ik invullen, de figuren moest ik een plaats geven. Waarbij ik weer passages kon gebruiken uit het dagboek, waarin Camphuys zelf de anderen personages beschrijft. Best link soms, want de research kent zijn grenzen.’
Welke grenzen?
‘Er is bijvoorbeeld nog een hoofdpersoon: Jan Reynierszoon, opper-konstabel en de grootvader van de schilder Johannes Vermeer. Mijn stelling: Vermeer heeft zijn talent van deze grootvader. En daarom is Jan Reynierszoon in mijn boek begiftigd met tekentalent. En bevat mijn boek om die reden illustraties. Deze zijn van Ron Sandford, die dus eigenlijk de rol van Reynierszoon speelt.’
Je boek is fictie, gebaseerd op non-fictie?
‘Waar de research eindigt, begint de vrijheid van de schrijver.’
Peter Blanker, Als de ratten het spek uitvreten, Compaan Uitgevers, ISBN 978 94 9037 470 9 (€ 17,90)
