In Het eiland onder de zee danst de taal over de bladzijden. In haar soepele stijl vertelt Isabel Allende over het leven van Zarité, de Caribische vrouw die op haar negende als slavin wordt verkocht aan de Fransman Toulouse Valmorain, eigenaar van een van de grootste suikerplantages op Haïti. Ze werkt voor zijn zenuwzieke echtgenote, verzorgt zijn zoontje en wordt zijn concubine. Zarité weet met niet aflatende kracht dat ze als slavin voor haar vrijheid moet vechten. En die kracht dreunt door in het vertelritme van het boek: ‘De trommels zegevieren over de angst. De trommels zijn de erfenis van mijn moeder, de kracht van Guinea die in mijn bloed huist. Niemand die me dan kan kwetsen, ik word overweldigend sterk – net als Erzuli, de loa van de liefde – en sneller dan de zweep.’
Echte Allende
Het eiland onder de zee is een ‘echte Allende’, geschreven in de vloeiende stijl en met het beeldend vermogen dat de schrijfster eigen is. Schijnbaar gelaten ondergaat Zarité alle onrecht die in 1791 tot de uitbarsting van de slavenopstand leidt. Dan ontdoen de slaven zich van alles wat blank en mulat is, genadeloos, met furieuze kracht. Zarité is een stille, verlangende vrouw, en in haar is laag na laag het verzet gegroeid. Maar op het moment dat ze in alle glorie uiting kan geven aan die enorme wrok en woede, doet ze juist iets dat je als lezer raakt en ontroert…
Sterke vrouwen
Sterke vrouwen spelen vaak de hoofdrol in de boeken van Isabel Allende. In Inés, vrouw van mijn hart of Portret in Sepia plaatsen deze vrouwen zich handelend op de voorgrond, gedreven door hun wil. In Het eiland onder de zee blijft deze zelfde krachtige wil van Zarité schijnbaar verborgen, maar is o zo duidelijk voelbaar aanwezig.
Spiritueel
Ook de fascinatie met de geesteswereld is onmiskenbaar Allende. De wijsheid die deze wereld brengt is deel van de wijsheid van de schrijfster en, in Het eiland onder de zee, van haar hoofdpersoon Zarité. Want Zarité is nog betrekkelijk jong van jaren wanneer ze over haar leven vertelt. En toch, het is alsof er een grote, intense en eeuwenoude wijsheid in haar woorden doorklinkt. Uiteindelijk is Isabel Allende in al haar romans en verhalen misschien wel de schrijfster van steeds hetzelfde boek: het boek dat gaat over de speurtocht naar de waarheid en de kern van het leven. De wereld van spiritualiteit helpt haar deze te ontdekken.
Krachtige stijl
In ‘Het duivenei’, een van de eerste hoofdstukken van Het eiland onder de zee, is Isabel Allende op haar best: erotisch, exotisch, hilarisch, sensitief, eindigend met het duivenei ‘op dat geheime plekje, zonder het te breken en zonder het te laten vallen’. Dat vuurwerk van haar schrijftalent uit zich elders in de roman onder meer bij haar beschrijving van de slavenopstand. De angst, de paniek en de verwarring komen daar zo overtuigend over dat je als lezer mee zou willen vluchten uit het verhaal waarvan je je tegelijkertijd niet los wil maken.
Trance
Hoe doet Isabel Allende dat toch, zo schrijven dat ze miljoenen lezers wereldwijd aan de bladzijden kluistert? Het antwoord: ze sluit zich tijdens het schrijven in een soort trance af van de wereld om puur en alleen met haar roman bezig te kunnen zijn. Ze concentreert zich maandenlang volledig op het schrijven, en dat vind je terug in de kracht van het verhaal.
Vrijheid!
Het eiland onder de zee speelt zich af tijdens de achttiende-eeuwse slavenopstand van Haïti. ‘Vrijheid krijg je niet voor niets, die moet je bevechten.’ Hoe vanzelfsprekend zijn macht en machteloosheid? Op die vraag geeft Isabel Allende het enige antwoord dat een sterke vrouw betaamt: vecht tot je vrij bent, hoe dan ook!
‘Mensen zijn complex en gecompliceerd, ze geven zelden alle aspecten van hun persoonlijkheid prijs. In verhalen moeten de personages ook op die manier in elkaar zitten. Ik laat hen in mijn boeken hun eigen leven leiden. Vaak heb ik het gevoel dat ik ze niet onder controle heb. Het verhaal gaat dan in een onverwachte richting en het is mijn taak om dat op te schrijven, niet om het terug te dwingen in de ideeën die ik van tevoren had.’ – Isabel Allende.
Isabel Allende, Het eiland onder de zee, Uitgeverij Wereldbibliotheek, ISBN 978 90 284 2340 4 (€ 19,90)
Met dank aan Koos Hageraats, redacteur van Uitgeverij Wereldbibliotheek, Daniëlle Koudstaal van Bruna en Rikkie Degenaar, een fantastisch vertaalster.
