Ik krijg almaar datzelfde soort vragen. Of ik vind dat er een Nederlandse en een Vlaamse literatuur bestaat? En in hoeverre er een duidelijke zwarte streep door die twee werelden loopt. Niet de kronkelende lijn van de staatsgrens, maar die van de cultuur. En onze taal natuurlijk: dezelfde, maar dan toch net ietsje anders.
Hoe zit dat met mij en al die andere Vlaamse auteurs die onderdak hebben bij een Nederlandse uitgever, maar cultureel met hun wortels in de Vlaamse grond verankerd zitten? Voel ik een verschil? Word ik een kloof gewaar? Is er afstand, ondanks alle toenaderingspogingen die van overheidswege gestimuleerd worden? Kan ik verklaren waarom Nederland zijn grote literaire prijzen de jongste jaren met groot enthousiasme aan een Vlaamse prijsbeest uitreikt? En hoe komt het dat Vlaamse literaire prijzen dan weer naar Nederlandse schrijvers gaan?
Ik weet dat niet.
Ik heb geen antwoord op deze vragen – en dat vinden interviewers en journalisten vervelend, want zonder antwoorden hebben ze geen artikel. Ja, ik denk zeker dat het kleine wereldje van de ‘lokale’ literatuur zich – soms gemakkelijkheidshalve – aangetrokken voelt tot een ietwat vreemdere eend in de bijt. Exotiek wil – ook in de literatuur – de aanlokkelijkheid wel eens verhogen.
En verder.
Verder valt me vooral op hoe weinig Nederlanders van Vlamingen weten, en hoe slecht of fout ze ons begrijpen. Plus het omgekeerde: evenzeer valt het me op hoe weinig Vlamingen van Nederlanders afweten, en begrijpen doen we hen al zeker niet. Het is nog maar de vraag of dat allemaal ook zo belangrijk en noodzakelijk is. We – Nederland en Vlaanderen – lezen allemaal internationale bestsellers. Die worden heel vaak ook geschreven door auteurs met een compleet verschillend referentiekader dan het onze. En toch krijgen we er niet genoeg van. Waarom dan ook hengelen naar gelijkenissen en verschillen tussen Vlaanderen en Nederland? Daar gaat het toch helemaal niet om. Fascinatie, nieuwsgierigheid en een open geest zijn de voorwaarden om een auteur – zijn werk – te kunnen omhelzen. En natuurlijk, absoluut waar: vanuit dat opzicht is het – nog voorafgaand aan deze vereisten – essentieel dat de schrijver naambekendheid heeft. Dat u weet dat hij of zij bestaat; dat u er vervolgens verliefd op kunt worden en dat u er, in nog een later stadium, ook echt van kunt gaan houden. Media spelen in de verspreiding van deze ontegensprekelijk een grote rol – dat is niet nieuw. En gedreven boekhandelaren – en/of andere lezers en hun talrijke fora – kunnen en zullen u de weg naar de buren wijzen.
COLUMN – Vlaanderen-Nederland
Ik krijg almaar datzelfde soort vragen. Of ik vind dat er een Nederlandse en een Vlaamse literatuur bestaat? En in hoeverre er een duidelijke zwarte streep door die twee werelden loopt. Niet de kronkelende lijn van de staatsgrens, maar die van de cultuur. En onze taal natuurlijk: dezelfde, maar dan toch net ietsje anders.
Hoe zit dat met mij en al die andere Vlaamse auteurs die onderdak hebben bij een Nederlandse uitgever, maar cultureel met hun wortels in de Vlaamse grond verankerd zitten? Voel ik een verschil? Word ik een kloof gewaar? Is er afstand, ondanks alle toenaderingspogingen die van overheidswege gestimuleerd worden? Kan ik verklaren waarom Nederland zijn grote literaire prijzen de jongste jaren met groot enthousiasme aan een Vlaamse prijsbeest uitreikt? En hoe komt het dat Vlaamse literaire prijzen dan weer naar Nederlandse schrijvers gaan?
Ik weet dat niet.
Ik heb geen antwoord op deze vragen – en dat vinden interviewers en journalisten vervelend, want zonder antwoorden hebben ze geen artikel. Ja, ik denk zeker dat het kleine wereldje van de ‘lokale’ literatuur zich – soms gemakkelijkheidshalve – aangetrokken voelt tot een ietwat vreemdere eend in de bijt. Exotiek wil – ook in de literatuur – de aanlokkelijkheid wel eens verhogen.
En verder.
Verder valt me vooral op hoe weinig Nederlanders van Vlamingen weten, en hoe slecht of fout ze ons begrijpen. Plus het omgekeerde: evenzeer valt het me op hoe weinig Vlamingen van Nederlanders afweten, en begrijpen doen we hen al zeker niet. Het is nog maar de vraag of dat allemaal ook zo belangrijk en noodzakelijk is. We – Nederland en Vlaanderen – lezen allemaal internationale bestsellers. Die worden heel vaak ook geschreven door auteurs met een compleet verschillend referentiekader dan het onze. En toch krijgen we er niet genoeg van. Waarom dan ook hengelen naar gelijkenissen en verschillen tussen Vlaanderen en Nederland? Daar gaat het toch helemaal niet om. Fascinatie, nieuwsgierigheid en een open geest zijn de voorwaarden om een auteur – zijn werk – te kunnen omhelzen. En natuurlijk, absoluut waar: vanuit dat opzicht is het – nog voorafgaand aan deze vereisten – essentieel dat de schrijver naambekendheid heeft. Dat u weet dat hij of zij bestaat; dat u er vervolgens verliefd op kunt worden en dat u er, in nog een later stadium, ook echt van kunt gaan houden. Media spelen in de verspreiding van deze ontegensprekelijk een grote rol – dat is niet nieuw. En gedreven boekhandelaren – en/of andere lezers en hun talrijke fora – kunnen en zullen u de weg naar de buren wijzen.
