Boven alles is Gitte een roman over de onverbiddelijke greep die het verleden heeft op het heden. Alles wat de personages bezighoudt in het heden kent zijn oorsprong in de mysterieuze geschiedenis van de familie Vandenavenne – Ghyssels. De ware toedracht van de moord op boswachter Lionel Ghyssels, de opa van Gitte (verkleining van Brigitte), is nooit opgehelderd. Ondertussen proberen Gittes ouders hun gezamenlijke verleden met de prijswinnende dichter Marcel Meerseman voor hun kinderen te verbergen.
Het zijn die twee geheimen die het vehikel vormen voor de verandering in Gittes leven, een verandering die Hemmerechts in twee delen beschrijft. In het eerste deel maken we kennis met de puber Gitte. Samen met haar ouders en broertjes Onno en Woud bewoont ze een idyllisch huis aan de rand van het bos op de grens tussen België en Frankrijk. Aan haar paradijselijke jeugd komt een einde wanneer Woud getroffen wordt door een psychose. In één klap is Gitte, die een misschien meer dan platonische liefde voor haar broer voelt, de houvast in haar leven kwijt.
In het tweede deel volgen we Gitte tijdens haar studie Nederlandse literatuur in Brussel, in haar zoektocht naar nieuwe houvast en de oplossing van het mysterie rond boswachter Lionel. Het paradijs zoekt ze niet langer in het ouderlijk huis, maar in het Franse café La Claire Fontaine, waar ze op het toilet seks heeft met een tot op de laatste pagina naamloos blijvende vrachtwagenchauffeur. Op de campus ontwikkelt ze een kortstondige en obsessieve relatie met de zoon van de prijswinnende dichter.
Gittes zoektocht naar aandacht, liefde en de waarheid levert een meeslepende lezing op, maar de aandacht wordt af en toe van die zoektocht afgeleid door een wat uitbundige verzameling thematiek. De hoofdhandeling is gelardeerd met religieuze verwijzingen en spreuken uit de katholieke mis, een herinnering aan het spel dat Gitte met haar twee broertjes speelde in de bossen rond het ouderlijk huis. Tussendoor komen haar docenten in Brussel op de proppen met een dogmatische poëtische poëtica en discussies over Heideggers Sein und Zeit. De analytische lezer heeft een mooie klus om alle verwijzingen naar ‘grens en grenzeloosheid’ uit de roman te vissen.
Hemmerechts is er desondanks in geslaagd Gitte niet te laten verdrinken in al die zware thematiek. De afwisseling met de bijna thrillerachtige passages over de zoektocht naar de ware moordenaar van de boswachter en Gittes hedonistische uitspattingen in La Claire Fontaine zijn precies goed gedoseerd. Gitte is een prima uitgebalanceerde roman barstensvol grote thema’s en menselijke verhalen.
Kristien Hemmerechts, Gitte, Uitgeverij De Geus, ISBN 978 90 445 1727 9 (€ 19,90)
