‘Als klein meisje hadden wij thuis een zwarte hulp, Demetrie. Ze was lief, verzorgend, zachtaardig. Toen ik van Jackson, Mississippi naar New York verhuisde, werd ik liberaler. Ik realiseerde me toen pas dat het niet zo vanzelfsprekend was dat je een zwarte hulp had. En: hoe moet ze zich hebben gevoeld? Wat heeft ze gedacht? Ze stierf zonder familie en vrienden. Ik wilde vanuit dat perspectief een verhaal gaan schrijven,’ zegt Kathryn Stockett die naar aanleiding van haar succesvolle roman Nederland bezoekt.
Een verhaal over een zwarte hulp – dat ligt toch moeilijk in Amerika?
‘Ik wilde geen oude wonden openrijten. Een keukenmeidenroman moest geen boek worden over de civil rights movement. Het moest een kleiner verhaal zijn, over gewone mensen die omgaan met de situatie waarin ze leven. Drie vrouwen die met elkaar het beste ervan willen maken.’
Dat de hoofdpersonen een verschillende huidskleur hadden, was toen nog niet het belangrijkste?
‘Wat mij bezighield, was in eerste instantie niet de vraag hoe zwarte en blanke mensen met elkaar omgingen. Hoe verander je jezelf ten opzichte van anderen? Dát vroeg ik mij af. En: hoe eerlijk ben je tegenover anderen? In je eentje ben je volgens mij echt eerlijk, maar zodra er andere mensen in je omgeving zijn, verander je. Daarover wilde ik een verhaal schrijven.’
Het werd niettemin een verhaal over een van de gevoeligste kwesties in de Amerikaanse geschiedenis…
‘Toch voelde ik me vrij tijdens het schrijven. Vooral omdat ik dacht dat niemand het zou lezen. Ik kon me gewoonweg niet voorstellen dat dit boek in winkels zou liggen en dat mensen het zouden kopen en lezen. Toen ik een paar honderd pagina’s af had, las ik het voor in de klas waar ik een schrijfcursus volgde. In die klas zat een Afro-Amerikaanse vrouw. Ze was positief en zei dat ze van het verhaal hield. Op die cursus werden we gestimuleerd om materiaal naar uitgevers op te sturen. In mijn geval duurde het lang: ik kreeg tientallen afwijzingen.’
Een keukenmeidenroman is intussen in 36 talen vertaald en verkocht miljoenen exemplaren. Hoe verklaar je dat succes?
‘Het boek gaat dan wel over een Amerikaans onderwerp, het biedt mensen over de hele wereld de gelegenheid om na te denken over soortgelijke situaties in hun eigen land. Hoe ga je om met etnische minderheden? Hoe eerlijk ben je tegenover andere mensen? Maakt dat andere kleurtje nou echt zoveel uit – we zijn van binnen toch allemaal hetzelfde?’
Kathryn Stockett, Een keukenmeidenroman, Mistral Uitgeverij, ISBN 978 90 499 5122 1 (€ 19,95) Vertaling: Ineke van Bronswijk
