De fascinatie voor deze donkere kant in onszelf zien we terug in de populariteit van het genre van de psychologische thriller. Niet ‘wie heeft het gedaan’ maar ‘het waarom’ staat hierin centraal. Zoals eerder werd bekendgemaakt, schrijft de Nederlandse thrillerauteur Simone van der Vlugt het geschenkboekje voor Juni – Maand van het Spannende Boek 2012.
Het kwaad in de mens fascineert filosofen en theologen al eeuwen. Daar kwamen eind 19de eeuw de criminologen, hersenonderzoekers en psychologen bij. Hun onderzoek had resultaat: in 1971 toonde het Amerikaanse Stanford-experiment aan dat ieder mens in een sadist kan veranderen wanneer hij volledige controle over een ander krijgt. Dit werd bevestigd door onderzoek van de universiteit van Princeton naar de martelingen door bewakers in de Abu Ghraib-gevangenis in Irak (2004).
Kortom, het kwaad zit in iedereen. Maar niet iedereen is zich ervan bewust. Soms slaan de stoppen door, andere keren neemt de dader bewust het recht in eigen hand. Het verschil hiertussen is in de rechtspraak bepalend voor de strafmaat. In de fictieve wereld van spannende boeken is het de motor voor een goed verhaal dat bij de lezer de vraag oproept waar zijn grens ligt. Een recente illustratie van het overschrijden van die grens zijn de rellen van begin augustus 2011 in Londen. Daar werden zelfs een jeugdwerker, een miljonairsdochter en een studente klassiek ballet als relschoppers gearresteerd.
Wraak is een belangrijk motief waardoor mensen over de schreef gaan. Stieg Larssons Millenniumtrilogie met Liz Salander als wraakgodin is een goed voorbeeld en Carrie van Stephen King is inmiddels een klassieker. In Geestdrift van Daniel Hecht speelt de medische verklaring een grote rol.
De Nederlandse misdaadschrijvers weten goed hun weg in het genre te vinden: Tomas Ross (met onder meer De zesde mei), René Appel (met onder meer Van twee kanten), Simone van der Vlugt (met onder meer Op klaarlichte dag), Saskia Noort (met onder meer De verbouwing), Esther Verhoef (Alles te verliezen), Loes den Hollander (Vluchtgedrag), Lieneke Dijkzeul (De stille zonde), Roel Janssen (De tiende vrouw), Carla de Jong (Outcast), Jac. Toes (Fotofinish) en Judith Visser (Stuk).
Een bijzonder gezichtspunt bieden de boeken over (serie)moordenaars die overtuigd zijn van de rechtvaardigheid van hun daden, zoals die Mr. Ripley (Patricia Highsmith), Dexter (Jeff Lindsay) en Philip Rondelez in het met de Gouden Strop 2010 bekroonde De minzame moordenaar van Bram Dehouck.
Bron: CPNB
